Olimlar sog‘liqni saqlash, ta’lim va aholi daromadlarining o‘rtacha darajasini aks ettiruvchi Inson taraqqiyoti indeksining turli darajalariga ega bo‘lgan mamlakatlar o‘rtasida saraton kasalligi dinamikasida sezilarli farqlarni aniqlashdi.

Ilm-fanning insoniyatga foydasi haqida umumiy tushunchamiz mavjud, ya’ni u foyda keltiradi. Ana shu ilm-fandan oddiy odamlar qanday foyda topadi? Menimcha bu haqda bizda ilmiy-tadqiqot ishlari qilinmagan yoki izlasam ham topolmadim.

Fransuz olimlari tomonidan taxminan 90 ming yil avval yashagan odam izlari topildi.

U jami 726 ta ilmiy ishlarning, jumladan 73 ta ixtiro, 78 ta monografiya, kitob va risola hamda 575 ta ilmiy maqola muallifidir.

Olimlarning hisob-kitoblariga ko‘ra, sun’iy moslama 1 milliard yurak urishiga bardosh beradi.

Tadqiqot natijalari Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) jurnalida chop etildi.

AQSh, Bolgariya va Britaniyalik bir guruh olimlar yurak to‘xtashi paytida odamlar ongli o‘lim tajribalarini, shu jumladan xotirjamlik va sevgi tuyg‘ularini boshdan kechirishlari mumkin degan xulosaga kelishdi.

Kelajakda bizda albatta, hajmli televideniye tatbiq etiladi, deb faraz qilaman. Bu degani, oddiy surat ko‘rilmaydi, balki suratni hamma tomonidan ko‘rish imkoniyati paydo bo‘ladi.

Hozirgi kunda aksariyat mahalliy mutaxassislarimiz zilzilani oldindan aytib berishning iloji yo‘q, bunday ilmiy nazariya hali ishlab chiqilmagan, degan to‘xtamda qat’iy turibdi.

Bu haqda vazirlik matbuot xizmati ma’lum qildi.

Yangi tadqiqotlarda gazli ichimlik, pishiriqlar va pitssa iste’molini miya sog‘lig‘iga salbiy ta’sir ko‘rsatishi va erta o‘lim ehtimolini oshirishi aniqlandi.

24-mart, juma kuni O‘zA nashri Fanlar akademiyasi Yadro fizika instituti direktori, texnika fanlari doktori, professor Ilhom Sodiqov bilan suhbatini e’lon qilib, unda o‘zbek olimlarining «saratonni 99 foizgacha davolovchi» dorisi yaratilgani aytilgan edi.

Xitoylik amaliyotchi olimlar Kambag‘allikni qisqartirish va bandlik vazirligida maslahatchi sifatida faoliyat yuritadi.

Kelgusi besh yil ichida yerning seysmik faolligi oshadi.

Arizona shtati universiteti mutaxassislari kunning qaysi qismida jismoniy mashqlar qilish foydaliroq ekanini aytishdi.

Oklend universiteti olimlari hayotni uzaytiruvchi moddani topdilar. Ushbu preparat qo‘llangan sichqonlar sheriklariga qaraganda o‘rtacha o‘n foizga uzoqroq yashagan.

O‘zbekiston Respublikasining fan va texnika, adabiyot, san’at va me’morchilik sohasidagi Davlat mukofotlarini berish to‘g‘risida farmon prezident tomonidan imzolandi.

Xabar.uz марҳумнинг оила аъзолари ва яқинларига ҳамдарлик билдиради.

JSST ma’lumotlariga ko‘ra, sayyoramizda har 3 soniyada bir kishi Alsgeymer kasalligiga chalinadi.

Olimlarning qayd etishicha, bu hududlarda yorug‘lik va oziq-ovqat taqchilligi tufayli jonzotlar hayoti qiyin.

Gipertoniya yoki yuqori qon bosimi yurak kasalliklarining yuzaga kelishi ehtimolini oshiradi. Shu bilan birga, ba’zi insonlarda qon bosimining aniq belgilari bo‘lmasligi ham mumkin.

Ushbu tajriba stansiyasida O‘zbekistonning Farg‘ona vodiysi va unga qo‘shni davlatlar tuproq-iqlim sharoitlariga mos keladigan paxta va bug‘doy navlari seleksiyasi, urug‘chiligi bilan shug‘ullaniladi.

Olim Baxtiyor Abdug‘afur bug‘doy dalasida xalqqa va dehqonga foydali ishlanma sinovdan yaxshi o‘tganini aytgan.

O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi akademigi Behzod Yuldashev ilmiy rahbarligidagi o‘zbek fizik-olimlar guruhi jahonda ilk bor yangi elementar zarracha mavjudligini eksperimental tarzda ko‘rsatishdi.

Sayyoramizni qamrab olgan kimyoviy ifloslanish global ekotizimlarning barqarorligiga tahdid solmoqda.

Qatnashdim. Ma’ruzani eshitdim… Xullas, zamonaviy fan yo‘q. Savollar ko‘p. Beshta savol berdim. Bu yog‘i endi uloq, maydon keng. Savol-javob tugadi, muhokama boshlandi. Ikkinchi bo‘lib gapirdim. Taxminan shunday:

Janubiy Afrikada aniqlangan «Omikron» shtammi o‘ta yuquvchanligi sababli koronavirusning yangi to‘lqinini yuzaga keltirishi mumkinligi aytilmoqda.

Bugun bir nechta tashkilotlar hamkorligida tashkil etilgan Xalqaro media hollda ta’lim tizimi islohotlariga oid muloqot bo‘lib o‘tdi.

Buyuk Britaniyadagi mutaxassislar koronavirusning yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan bir nechta ssenariylarini taqdim etishdi.

Yer sayyorasida ob-havoning ko‘tarilishi yaqin o‘n yil ichida rekord darajaga yetishi mumkin. Syurix Oliy texnika maktabi olimlari shunday xulosaga kelishgan. 

Shu bois SARS-CoV-2 katta shahardagi jonivorlar bozorida yoki bo‘lmasa laboratoriyada rivojlana olmaydi.

2021-yil yoz mavsumida haroratning favqulodda ko‘tarilib ketgani global isish jarayoni bilan bog‘liqdir.

Sichqonlar ustida olib borilgan tajribalar davomida olimlar hayvonlarda ADORA2B oqsilining qon miqdori kamayishi bilan xotira va eshitish qobiliyati yomonlashib, miyada yallig‘lanish rivojlanib, qarish tezlashishini aniqladilar.

Virus odamlar orasida allaqachon moslashtirilgan, o‘ta tajovuzkor holatda tarqaldi.

Amerika Qo‘shma Shtatlarida joylashgan Stenford universiteti tadqiqotchilari yangi molekulalar sinfini topishdi. Ularda RNKning oddiy saxarozalar bilan birikmalari (gliko-RNK) mavjud.

ATR Computational Neuroscience Labs kompaniyasining hisoblash nevrologiyasi jamoasi noyob DecNef skanerini yaratdi.

Texas universiteti tadqiqotchilari guruhi SARS-CoV-2 koronavirusini bir soniyada yo‘q qilish yo‘lini topdi.

Hindistonlik olimlar koronavirus pandemiyasi paytida ko‘zoynak taqadigan odamlar taqmaydigan kishilarga qaraganda ko‘proq himoyalangan bo‘ladi degan xulosaga kelishdi, deb yozadi The Sunday Telegraph.

Daniyaning Kopengagen universiteti (University of Copenhagen) olimlari o‘tgan asr oxiridan to hozirgi kunga qadar to‘rt mingdan ziyod erkaklarning tibbiyot tarixi va turmush tarzini o‘rganib, ularning ish faoliyati bilan keyingi demensiya (aql zaiflashishi) o‘rtasidagi bog‘liqlikni aniqlash bo‘yicha tadqiqot o‘tkazdilar.

AQShning Emori universiteti olimlari tomonidan boshqa xorijiy ilmiy muassasalardagi hamkasblari ko‘magida koronavirusning keyingi o‘n yil davomidagi rivojlanish modeli yaratildi. 

Xalqaro tadqiqotchilar guruhi laboratoriyada o‘stirib bo‘lmaydigan o‘n minglab yangi bakteriya va arxey turlarini kashf etdi.

Olimlar koronavirusdan qiynalayotgan bemorlarning ahvolini yaxshilashda yordam beradigan moddani axtarib 30 ta ziravorni o‘rganib chiqishdi.

Ana shunday holatda u teri ostiga kirib, tirik hujayralarni nobud qilmaydi.

Shuningdek, u kuzda kimlar birinchi bo‘lib koronavirusga chalinishini aytdi.

Olimlarning xulosalari joriy yilning 24-yanvaridan 10-fevraligacha Uxan kasalxonalariga yotqizilgan 600 dan ortiq bemorning kasallik tarixiga asoslangan.

O‘zbekiston Fanlar akademiyasi olimlari COVID-19 RNKsini ajratishga mo‘ljallangan diagnostik to‘plam ishlab chiqishdi.

Bundan bir yil oldin prezident Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston Milliy universitetida oliy ta’lim va ilm-fan namoyandalari bilan uchrashgan edi. Olim va pedagoglarning ijtimoiy sharoitlarini yaxshilash masalalariga alohida e’tibor qaratib, ular uchun ko‘p qavatli uylar qurish bo‘yicha ko‘rsatmalar bergandi.

Avvalroq olimlar yozda haroratning ko‘tarilishi infeksiyaning tarqalishini sezilarli darajada yo‘q qiladi, deb taxmin qilishgan va dastlabki hisob-kitoblar bu taxminni tasdiqlagandi.

Prezident «Matematika sohasidagi ta’lim sifatini oshirish va ilmiy-tadqiqotlarni rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qarorga imzo chekdi.

Singapur Texnologiya va dizayn universiteti (SUTD) tadqiqotchilari mavjud ma’lumotlar tahlili asosida dunyoda koronavirus tarqalishi bilan bog‘liq vaziyatlar yakunlanishiga oid monitoring natijalarini e’lon qildi.

Buyuk Britaniya, AQSh va Janubiy Afrika olimlari so‘nggi o‘n yillikda ham okeanlar ekotizimi parchalanishda davom etadi degan xulosaga kelishdi deb xabar bermoqda «Nature» jurnali.

Bir guruh olimlar yangi koronavirusning aksariyat buyumlar sathida 73 soatgacha yashay olishini aniqlashdi.

Cedars-Sinai tibbiyot markazining Regenerativ tibbiyot instituti olimlari erta Parkinson kasalligi tug‘ma bo‘lishi mumkinligini ta’kidlashmoqda. Ularning aytishicha, ellik yil oldin Parkinson kasalligi rivojlangan odamlar aslida o‘n yillar davomida aniqlanmagan zararlangan miya hujayralari bilan tug‘ilgan bo‘lishi mumkin.

Biz hamma narsani xorij kashf qilishiga o‘rganib qolganmiz. Balki olimlarimiz ham izlanib ko‘rishar. Qaysi odamlarga bu kasallik oson yuqadi, kimlarga yuqmaydi, kimda yengil o‘tadi, kimda og‘ir. Bizning mamlakatga moslashishi qay darajada, qanday mahsulotlarni iste’mol qilsa bu kasallik ortga chekinadi, nimani ko‘proq iste’mol qilish kerak, undan saqlanishning yana qanday choralari bor, O‘zbekistonda bu kasallik qancha yashaydi?..

Olimlar inson qarishini qanday sekinlashtirish usulini o‘ylab topishdi. Nyu-York universiteti olimlarining ushbu tadqiqot natijalari haqida «Medical Express» nashri xabar bergan.

Shavkat Mirziyoyev bugungi uchrashuvda matematikada ilmiy tadqiqotlarni amaliyot bilan bog‘lash, raqamli iqtisodiyot uchun mustahkam poydevor yaratish borasidagi dolzarb vazifalarga to‘xtalib o‘tdi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 31 yanvar kuni Davlat geologiya va mineral resurslar qo‘mitasiga tashrif buyurib, olimlar, yosh tadqiqotchilar, ishlab chiqarish vakillari va ilmiy-tadqiqot muassasalari rahbarlari bilan uchrashdi. 

Tadqiqotchilar inson keksayishi bilan chambarchas bog‘liq bo‘lgan genni aniqlash uchun epigenetik soat deb nomlangan biomarkerdan foydalanishgan.

Garvard universiteti olimlarining aniqlashicha, qon guruhlarining eng xavflisi, to‘rtinchi salbiy (AV) guruhi degan xulosaga kelishdi deya yozmoqda Ren TV.

Nyu-Yorkning Kolumbiya universiteti olimlari kech ovqatlanishning sog‘liq uchun havfini ma’lum qilishdi.