olimlar saraton bo‘yicha noxush prognozni oshkor qilishdi
Olimlar sog‘liqni saqlash, ta’lim va aholi daromadlarining o‘rtacha darajasini aks ettiruvchi Inson taraqqiyoti indeksining turli darajalariga ega bo‘lgan mamlakatlar o‘rtasida saraton kasalligi dinamikasida sezilarli farqlarni aniqlashdi.
olimlar va odamlar yoxud bizni qiynayotgan savollar...
Ilm-fanning insoniyatga foydasi haqida umumiy tushunchamiz mavjud, ya’ni u foyda keltiradi. Ana shu ilm-fandan oddiy odamlar qanday foyda topadi? Menimcha bu haqda bizda ilmiy-tadqiqot ishlari qilinmagan yoki izlasam ham topolmadim.
olimlar: 90 ming yil avval yashagan inson izlari topildi
Fransuz olimlari tomonidan taxminan 90 ming yil avval yashagan odam izlari topildi.
Qishloq xo‘jaligi bo‘yicha atoqli olim vafot etdi
U jami 726 ta ilmiy ishlarning, jumladan 73 ta ixtiro, 78 ta monografiya, kitob va risola hamda 575 ta ilmiy maqola muallifidir.
olimlar bemor umrini 25 yilga uzaytiruvchi protezni yaratdilar
Olimlarning hisob-kitoblariga ko‘ra, sun’iy moslama 1 milliard yurak urishiga bardosh beradi.
olimlar abadiy muzliklar bo‘yicha xavotirli tadqiqotni e’lon qildi
Tadqiqot natijalari Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) jurnalida chop etildi.
olimlar yurak to‘xtaganda odamlar nimani his qilishlarini aniqladilar
AQSh, Bolgariya va Britaniyalik bir guruh olimlar yurak to‘xtashi paytida odamlar ongli o‘lim tajribalarini, shu jumladan xotirjamlik va sevgi tuyg‘ularini boshdan kechirishlari mumkin degan xulosaga kelishdi.
Zarnigoriy taxallusli olim: «Boshqalar hali o‘ylab turganda, bizda tatbiq qilib bo‘lingandi» (video)
Kelajakda bizda albatta, hajmli televideniye tatbiq etiladi, deb faraz qilaman. Bu degani, oddiy surat ko‘rilmaydi, balki suratni hamma tomonidan ko‘rish imkoniyati paydo bo‘ladi.
Tariximizni qachongacha o‘zgalar yozadi?
Hozirgi kunda aksariyat mahalliy mutaxassislarimiz zilzilani oldindan aytib berishning iloji yo‘q, bunday ilmiy nazariya hali ishlab chiqilmagan, degan to‘xtamda qat’iy turibdi.
O‘zbekistonlik olimlar piyozning yangi navini yaratishdi
Bu haqda vazirlik matbuot xizmati ma’lum qildi.
olimlar gazli ichimlik borasida dahshatli xulosaga kelishdi
Yangi tadqiqotlarda gazli ichimlik, pishiriqlar va pitssa iste’molini miya sog‘lig‘iga salbiy ta’sir ko‘rsatishi va erta o‘lim ehtimolini oshirishi aniqlandi.
«O‘zbek olimlarining saratonni 99 foizgacha davolovchi dorisi» yolg‘on bo‘lib chiqdi
24-mart, juma kuni O‘zA nashri Fanlar akademiyasi Yadro fizika instituti direktori, texnika fanlari doktori, professor Ilhom Sodiqov bilan suhbatini e’lon qilib, unda o‘zbek olimlarining «saratonni 99 foizgacha davolovchi» dorisi yaratilgani aytilgan edi.
Xitoylik olimlar O‘zbekistondagi vazirlikda ish boshladi
Xitoylik amaliyotchi olimlar Kambag‘allikni qisqartirish va bandlik vazirligida maslahatchi sifatida faoliyat yuritadi.
Navbatdagi kuchli zilzila qayerda sodir bo‘lishi prognoz qilindi
Kelgusi besh yil ichida yerning seysmik faolligi oshadi.
olimlar kunning qaysi qismida mashq qilish foydaliroq ekanini aytishdi
Arizona shtati universiteti mutaxassislari kunning qaysi qismida jismoniy mashqlar qilish foydaliroq ekanini aytishdi.
Umrni uzaytiruvchi vosita topildi
Oklend universiteti olimlari hayotni uzaytiruvchi moddani topdilar. Ushbu preparat qo‘llangan sichqonlar sheriklariga qaraganda o‘rtacha o‘n foizga uzoqroq yashagan.
Prezident bir guruh olimlarni mukofotladi (to‘liq ro‘yxat)
O‘zbekiston Respublikasining fan va texnika, adabiyot, san’at va me’morchilik sohasidagi Davlat mukofotlarini berish to‘g‘risida farmon prezident tomonidan imzolandi.
Ўзбекистон илм-фани оғир жудоликка учради
Xabar.uz марҳумнинг оила аъзолари ва яқинларига ҳамдарлик билдиради.
olimlar keng tarqalgan murakkab kasallikning davosini topdilar
JSST ma’lumotlariga ko‘ra, sayyoramizda har 3 soniyada bir kishi Alsgeymer kasalligiga chalinadi.
olimlar fanga ma’lum bo‘lmagan baliq turlarini aniqladilar
Olimlarning qayd etishicha, bu hududlarda yorug‘lik va oziq-ovqat taqchilligi tufayli jonzotlar hayoti qiyin.
Qon bosimini dorisiz pasaytirishning samarali usuli topildi
Gipertoniya yoki yuqori qon bosimi yurak kasalliklarining yuzaga kelishi ehtimolini oshiradi. Shu bilan birga, ba’zi insonlarda qon bosimining aniq belgilari bo‘lmasligi ham mumkin.
Institut kimga xalaqit beryapti? Taniqli olimdan tanqidiy maqola
Ushbu tajriba stansiyasida O‘zbekistonning Farg‘ona vodiysi va unga qo‘shni davlatlar tuproq-iqlim sharoitlariga mos keladigan paxta va bug‘doy navlari seleksiyasi, urug‘chiligi bilan shug‘ullaniladi.
«Bizdan qo‘rqmang, rahbarlar, xizmatimiz tekin», demoqda olimlar (video)
Olim Baxtiyor Abdug‘afur bug‘doy dalasida xalqqa va dehqonga foydali ishlanma sinovdan yaxshi o‘tganini aytgan.
O‘zbek olimlari yangi rezonans zarrachani kashf qilishdi
O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi akademigi Behzod Yuldashev ilmiy rahbarligidagi o‘zbek fizik-olimlar guruhi jahonda ilk bor yangi elementar zarracha mavjudligini eksperimental tarzda ko‘rsatishdi.
olimlardan ogohlantirish: insoniyat «qizil chiziq»dan o‘tdi
Sayyoramizni qamrab olgan kimyoviy ifloslanish global ekotizimlarning barqarorligiga tahdid solmoqda.
«Qaroqchi» jurnallarda eng ko‘p ilmiy maqola chiqarayotganlar biz bo‘lamiz, o‘zbekistonliklar!
Qatnashdim. Ma’ruzani eshitdim… Xullas, zamonaviy fan yo‘q. Savollar ko‘p. Beshta savol berdim. Bu yog‘i endi uloq, maydon keng. Savol-javob tugadi, muhokama boshlandi. Ikkinchi bo‘lib gapirdim. Taxminan shunday:
olimlar koronavirus yana necha yil xavf solishini aytishdi
Janubiy Afrikada aniqlangan «Omikron» shtammi o‘ta yuquvchanligi sababli koronavirusning yangi to‘lqinini yuzaga keltirishi mumkinligi aytilmoqda.
O‘zbekiston yosh olimlari 20 dan ortiq xorijiy davlatga yuborildi
Bugun bir nechta tashkilotlar hamkorligida tashkil etilgan Xalqaro media hollda ta’lim tizimi islohotlariga oid muloqot bo‘lib o‘tdi.
olimlar: o‘lim darajasi 35 foiz bo‘lgan yangi shtamm paydo bo‘lishi mumkin
Buyuk Britaniyadagi mutaxassislar koronavirusning yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan bir nechta ssenariylarini taqdim etishdi.
olimlar yaqin 10 yilda rekord darajadagi jazirama haqida ogohlantirishdi
Yer sayyorasida ob-havoning ko‘tarilishi yaqin o‘n yil ichida rekord darajaga yetishi mumkin. Syurix Oliy texnika maktabi olimlari shunday xulosaga kelishgan.
olimlar koronavirus odam tomonidan yaratilmaganini isbotlashdi
Shu bois SARS-CoV-2 katta shahardagi jonivorlar bozorida yoki bo‘lmasa laboratoriyada rivojlana olmaydi.
«Jazirama yana kutilmagan «sovg‘a»lar hozirlagan...» — olimlar
2021-yil yoz mavsumida haroratning favqulodda ko‘tarilib ketgani global isish jarayoni bilan bog‘liqdir.
Erta keksayishning asosiy sabablaridan biri ma’lum qilindi
Sichqonlar ustida olib borilgan tajribalar davomida olimlar hayvonlarda ADORA2B oqsilining qon miqdori kamayishi bilan xotira va eshitish qobiliyati yomonlashib, miyada yallig‘lanish rivojlanib, qarish tezlashishini aniqladilar.
Koronavirus sun’iy kelib chiqishi haqidagi dalillar paydo bo‘ldi
Virus odamlar orasida allaqachon moslashtirilgan, o‘ta tajovuzkor holatda tarqaldi.
olimlar tasodifan inson organizmida yangi molekulalar sinfini topishdi
Amerika Qo‘shma Shtatlarida joylashgan Stenford universiteti tadqiqotchilari yangi molekulalar sinfini topishdi. Ularda RNKning oddiy saxarozalar bilan birikmalari (gliko-RNK) mavjud.
olimlar inson xotirasini o‘chira oluvchi skanerni ixtiro qilishdi
ATR Computational Neuroscience Labs kompaniyasining hisoblash nevrologiyasi jamoasi noyob DecNef skanerini yaratdi.
Koronavirusni bir soniyada yo‘q qilishning yo‘li aytildi
Texas universiteti tadqiqotchilari guruhi SARS-CoV-2 koronavirusini bir soniyada yo‘q qilish yo‘lini topdi.
Mutaxassislar: ko‘zoynak taquvchi kishilar kamroq koronavirusga chalinadi
Hindistonlik olimlar koronavirus pandemiyasi paytida ko‘zoynak taqadigan odamlar taqmaydigan kishilarga qaraganda ko‘proq himoyalangan bo‘ladi degan xulosaga kelishdi, deb yozadi The Sunday Telegraph.
Aql zaiflashishiga olib keluvchi faoliyat aniqlandi
Daniyaning Kopengagen universiteti (University of Copenhagen) olimlari o‘tgan asr oxiridan to hozirgi kunga qadar to‘rt mingdan ziyod erkaklarning tibbiyot tarixi va turmush tarzini o‘rganib, ularning ish faoliyati bilan keyingi demensiya (aql zaiflashishi) o‘rtasidagi bog‘liqlikni aniqlash bo‘yicha tadqiqot o‘tkazdilar.
Koronavirusning 10 yil ichidagi «taqdiri» ma’lum bo‘ldi
AQShning Emori universiteti olimlari tomonidan boshqa xorijiy ilmiy muassasalardagi hamkasblari ko‘magida koronavirusning keyingi o‘n yil davomidagi rivojlanish modeli yaratildi.
Tadqiqotchilar: Yer yuzida o‘n minglab yangi organizmlar kashf etildi
Xalqaro tadqiqotchilar guruhi laboratoriyada o‘stirib bo‘lmaydigan o‘n minglab yangi bakteriya va arxey turlarini kashf etdi.
Koronavirusga qarshi kurashuvchi yana bir tabiat tuhfasi aniqlandi
Olimlar koronavirusdan qiynalayotgan bemorlarning ahvolini yaxshilashda yordam beradigan moddani axtarib 30 ta ziravorni o‘rganib chiqishdi.
olimlar koronavirus kushandasining ta’sirini isbotlashdi
Ana shunday holatda u teri ostiga kirib, tirik hujayralarni nobud qilmaydi.
Mutaxassis pandemiya qachon tugashini ma’lum qildi
Shuningdek, u kuzda kimlar birinchi bo‘lib koronavirusga chalinishini aytdi.
Xitoylik olimlar koronavirusda o‘lim xavfini oshiradigan omilni aytishdi
Olimlarning xulosalari joriy yilning 24-yanvaridan 10-fevraligacha Uxan kasalxonalariga yotqizilgan 600 dan ortiq bemorning kasallik tarixiga asoslangan.
O‘zbekiston olimlari koronavirus RNKsini tez ajratish usulini topishdi
O‘zbekiston Fanlar akademiyasi olimlari COVID-19 RNKsini ajratishga mo‘ljallangan diagnostik to‘plam ishlab chiqishdi.
Shavkat Mirziyoyev: «O‘zim ham qishloqdan kelib, 15 yil ijarada yashagan odam sifatida buning qadrini juda yaxshi his qilaman»
Bundan bir yil oldin prezident Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston Milliy universitetida oliy ta’lim va ilm-fan namoyandalari bilan uchrashgan edi. Olim va pedagoglarning ijtimoiy sharoitlarini yaxshilash masalalariga alohida e’tibor qaratib, ular uchun ko‘p qavatli uylar qurish bo‘yicha ko‘rsatmalar bergandi.
Koronavirus tarqalishiga ob-havoning ta’siri aniqlandi
Avvalroq olimlar yozda haroratning ko‘tarilishi infeksiyaning tarqalishini sezilarli darajada yo‘q qiladi, deb taxmin qilishgan va dastlabki hisob-kitoblar bu taxminni tasdiqlagandi.
Eng zo‘r matematiklarga 50 ming dollardan mukofot beriladi
Prezident «Matematika sohasidagi ta’lim sifatini oshirish va ilmiy-tadqiqotlarni rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qarorga imzo chekdi.
O‘zbekistonda koronavirus may oyida butunlay tugashi prognoz qilindi
Singapur Texnologiya va dizayn universiteti (SUTD) tadqiqotchilari mavjud ma’lumotlar tahlili asosida dunyoda koronavirus tarqalishi bilan bog‘liq vaziyatlar yakunlanishiga oid monitoring natijalarini e’lon qildi.
olimlar: global isish sabab hayvonlarning 15 foizi halok bo‘lishi mumkin
Buyuk Britaniya, AQSh va Janubiy Afrika olimlari so‘nggi o‘n yillikda ham okeanlar ekotizimi parchalanishda davom etadi degan xulosaga kelishdi deb xabar bermoqda «Nature» jurnali.
Koronavirusning tashqi buyumlarda ham bir necha soat yashay olishi ma’lum bo‘ldi
Bir guruh olimlar yangi koronavirusning aksariyat buyumlar sathida 73 soatgacha yashay olishini aniqlashdi.
olimlar: Parkinson kasalligi tug‘ma bo‘lishi mumkin
Cedars-Sinai tibbiyot markazining Regenerativ tibbiyot instituti olimlari erta Parkinson kasalligi tug‘ma bo‘lishi mumkinligini ta’kidlashmoqda. Ularning aytishicha, ellik yil oldin Parkinson kasalligi rivojlangan odamlar aslida o‘n yillar davomida aniqlanmagan zararlangan miya hujayralari bilan tug‘ilgan bo‘lishi mumkin.
O‘zbek olimlari qayerdasiz?
Biz hamma narsani xorij kashf qilishiga o‘rganib qolganmiz. Balki olimlarimiz ham izlanib ko‘rishar. Qaysi odamlarga bu kasallik oson yuqadi, kimlarga yuqmaydi, kimda yengil o‘tadi, kimda og‘ir. Bizning mamlakatga moslashishi qay darajada, qanday mahsulotlarni iste’mol qilsa bu kasallik ortga chekinadi, nimani ko‘proq iste’mol qilish kerak, undan saqlanishning yana qanday choralari bor, O‘zbekistonda bu kasallik qancha yashaydi?..
Qarishni sekinlashtirishning yo‘li topildi
Olimlar inson qarishini qanday sekinlashtirish usulini o‘ylab topishdi. Nyu-York universiteti olimlarining ushbu tadqiqot natijalari haqida «Medical Express» nashri xabar bergan.
Har yili 100 nafar matematik olim xorijga yuboriladi
Shavkat Mirziyoyev bugungi uchrashuvda matematikada ilmiy tadqiqotlarni amaliyot bilan bog‘lash, raqamli iqtisodiyot uchun mustahkam poydevor yaratish borasidagi dolzarb vazifalarga to‘xtalib o‘tdi.
Prezident olimlar bilan muloqot qildi
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 31 yanvar kuni Davlat geologiya va mineral resurslar qo‘mitasiga tashrif buyurib, olimlar, yosh tadqiqotchilar, ishlab chiqarish vakillari va ilmiy-tadqiqot muassasalari rahbarlari bilan uchrashdi.
olimlar qarishning molekulyar mexanizmlarini aniqladilar
Tadqiqotchilar inson keksayishi bilan chambarchas bog‘liq bo‘lgan genni aniqlash uchun epigenetik soat deb nomlangan biomarkerdan foydalanishgan.
Eng хavfli qon guruhi aniqlandi
Garvard universiteti olimlarining aniqlashicha, qon guruhlarining eng xavflisi, to‘rtinchi salbiy (AV) guruhi degan xulosaga kelishdi deya yozmoqda Ren TV.
olimlar: kech ovqatlanish oshqozon-ichak va yurakda muammolarga sabab bo‘ladi
Nyu-Yorkning Kolumbiya universiteti olimlari kech ovqatlanishning sog‘liq uchun havfini ma’lum qilishdi.
Ko‘p shakar iste’mol qilishning yana bir xavfi ma’lum bo‘ldi
Kanadaning Alberta universiteti olimlarining aniqlashicha, shakarni ko‘p miqdorda iste’mol qilish ichak yalig‘lanishiga olib kelishi mumkin.
olimlar Yer yuzidagi eng «o‘lik» hududni aniqlashdi
Fransiyalik mutaxassislar u yerda bakteriyalar mavjud bo‘lishi mumkin degan oldingi tadqiqotlarni rad etishmoqda.
«Meni o‘ldirmaydigan hamma narsa meni kuchli qiladi» — Nitsshe haq ekan
Olimlar buyuk nemis faylasufi Nitsshening «Meni o‘ldirmaydigan hamma narsa meni kuchli qiladi» degan hikmati ustida tadqiqot o‘tkazishdi.
O‘zbekni «fuqaro» deb emas, «bek», «beka» deb chaqirsak yarashadimi?
Qozoqlar – azamat, tojiklar – shahrvand, qirg‘izlar – joron deb atasa o‘zlarini. Zamaxshariy, Buxoriy, Termiziy, Temuriylar, Navoiy avlodlari bo‘lgan o‘zbeklar o‘zimizga «faqir» (yo‘qsil)likni ep ko‘rishimiz yaxshimi? Albatta, yo‘q!
O‘zbekistonlik olima Janubiy Koreyada oltin medal bilan taqdirlandi
Koreya Ixtirochi ayollari assotsiatsiyasi (KWIA), Koreya Intellektual mulk idorasi (KIPO) va Xalqaro Intellektual mulk tashkiloti (WIPO) tomonidan 20 iyundan 25 iyunga qadar Janubiy Koreyada XII Koreya Xalqaro Ixtirochi Ayollar Ko‘rgazmasi – KIWIE 2019 o‘tkazildi.
O‘zbekistonlik bir guruh olimlar AQSh universitetlarida bo‘lishdi
Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti olimlari tomonidan joriy yilda Jahon bankining 2 yilga mo‘ljallangan «Xorijiy universitetlardagi innovatsion yechimlarni joriy etish orqali qishloq xo‘jaligida muhandis kadrlarni tayyorlash dasturlarini takomillashtirish» mavzusida granti qo‘lga kiritilgan edi.
Qanday mashq inson umrini uzaytiradi?
Mutaxassislarning tadqiqotiga ko‘ra, og‘ir jismoniy ishni qisqa vaqt davomida amalga oshirish turli kasalliklardan forig‘ bo‘lish imkonini beradi. Bu o‘rinda nafaqat jismoniy mashq, balki uni ma’lum vaqt oralig‘ida amalga oshirish ham muhim o‘ringa ega.
Eng samarali faoliyat ko‘rsatayotgan olimlar taqdirlanadi
Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan Niderlandiyaning Elsevier kompaniyasi bilan hamkorlikda Scopus ilmiy-tahliliy ma’lumotlar bazasi versiyasi bo‘yicha eng samarali faoliyat ko‘rsatayotgan olimlarni tantanali taqdirlash marosimi o‘tkaziladi.
Xitoyda egiluvchan akkumulyatorlarning yangi turi ixtiro qilindi
Xitoylik olimlar egiluvchan intellektual elektronika mahsulotlariga mo‘ljallangan egiluvchan litiyli akkumulyatorni yaratdi.
olimlarimiz Nobel oladimi? Prezident takliflarni birma-bir eshitdi (video)
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev O‘zbekiston Fanlar akademiyasining akademik S.Yu.Yunusov nomidagi O‘simlik moddalari kimyosi institutiga tashrif buyurib, u yerda oliy ta’lim va ilmiy-tadqiqot muassasalari rahbarlari, akademiklar, olimlar va yosh tadqiqotchilar bilan suhbatlashgan edi.
