Иккинчи жаҳон уруши йилларида Бухоро ўзининг 55 449 нафар асл фарзандини фронтга жўнатган. Шундан 176 нафари хотин-қизлар бўлган. Уларнинг 28 146 нафаригина ўз юрти омон қайтган. Оловли жанг майдонларида 27 303 бухоролик Иккинчи жаҳон уруши қурбонига айланган.

Ўтган йили ҳам шундай бўлганди.

Иккинчи жаҳон уруши одамлар ҳаётига, ўй-фикрлари ва кундалик турмушига қандай таъсир қилганини фронтдан келган хатлар орқали ҳам ҳис қилиш мумкин.

Юртимизда Хотира ва қадрлаш куни кенг нишонланмоқда. Иккинчи жаҳон уруши қатнашчилари рағбатлантирилиб, саломатлигига алоҳида эътибор қаратилмоқда.

Аввалроқ. Қирғизистон ОАВ мамлакат президенти Садир Жапаровнинг Россияга учиб кетгани ва уни Москвада Россия ТИВ раҳбари ўринбосари Михаил Глузин кутиб олгани хабар қилинган эди.

Бу ҳақда Мудофаа вазирлиги хабар бермоқда. 

«Xabar.uz» Тошкент музейлари фаолияти, экспонатлари ҳақида мақола ва фотолар бериб боришни давом эттиради.

«Иккинчи жаҳон уруши қатнашчиларини рағбатлантириш тўғрисида»ги Президент фармони қабул қилинди.

Ишонувчан халқ Гитлерни ҳокимиятга кўтарди ва унинг ғоялари ортидан Иккинчи жаҳон урушини бошлади. 1945 йил бошида Германия урушни бой берган бўлса-да, немис халқи ҳамон ўзининг доҳийига ишонар, тасаввурда у қандайдир мўъжиза кўрсатишга қодир шахс эди. Шу ерда бир савол туғилади. Гитлерга бу даражадаги ишонч ниманинг маҳсули?

Варшава Иккинчи жаҳон урушида ўзига Германия етказган зарарни ҳисоблаб чиқди.

Урушда энг муҳим нуқта – бу душман ҳаракатларидан олдиндан воқиф бўлиш. Табиийки, бунда асосан разведка маълумотларига таянилади. Иккинчи жаҳон уруши том маънода разведка уруши ҳам эди. Чунки урушнинг асосий иштирокчилари бўлган Совет Иттифоқи, АҚШ, Германия ва Буюк Британия армиясида ўз даврининг энг кучли разведка агентлари бўлиб, улар душманнинг бўлажак ҳаракатлари ҳақида Бош штабга маълумот етказиб турган.

Мамадали Топволдиевнинг музейида унинг орден, медаллари, фахрий ёрлиқлар, рўзғор буюмлари, ёзишмалари, шахсий кийимлари, қуроллар, уруш ҳақидаги адабиётлар жамланган.

Президент Шавкат Мирзиёев Тошкент шаҳри Олмазор туманининг Ачаобод маҳалласида истиқомат қилаётган Иккинчи жаҳон уруши қатнашчиси Аппанов Аббос ота хонадонида бўлди.

Реж шаҳарчасидаги портлаш оқибатида олти киши жароҳат олган, бир киши ҳалок бўлган.

Бу ҳақда тарихчи Жеймс Холландга асосланиб Daily Express нашри хабар бермоқда.

Яқинда Баҳром бобонинг ҳам ҳолидан хабар олиниб, Президент табриги етказилганди.

Иккинчи жаҳон уруши инсоният тарихидаги энг қонли можаро бўлиб, 1939-1945 йилларда тахминан 50-85 миллион одамнинг ҳаётига зомин бўлган.

Объектнинг бошланғич нархи 400 минг фунт стерлинг.

5,4 тонналик бомбанинг таркибида 2 400 килограмм портловчи модда бўлган.

Кунчиқар юртда Иккинчи жаҳон уруши қурбонлари хотирланди.

Россия давлат раҳбари катта матбуот анжуманида журналистларга ваъда берганди.

У учрашув пайтида тиббий ниқоб тақмаган, ижтимоий масофа ҳам сақламаган.

Янги топилган маълумотларга кўра, 1 миллион 951 мингга яқин киши урушга сафарбар этилгани аниқланди. Шунингдек, 200 мингдан зиёд аскар ва офицерларимиз жанговар давлат мукофотлари билан тақдирлангани ҳужжатлар орқали ўз тасдиғини топди.

Бу аччиқ гапни менга тўққизинчи синфда жаҳлдор математика ўқитувчимиз айтганди.

75 йил аввал Иккинчи жаҳон уруши якунида нацистларнинг таслим бўлиш жараёни акс этган суратлар пайдо бўлди. Бу суратларни «Mail Online» нашри эълон қилган.

Президент Шавкат Мирзиёевнинг «Иккинчи жаҳон уруши қатнашчиларини рағбатлантириш тўғрисида» фармони эълон қилинди.

«Юксалиш» умуммиллий ҳаракатининг фаоли, Навоий вилояти адлия бошқармаси ходими  Жонибек Шуҳратов «101 ватандош изидан» экспедициясини ташкил қилди.

Самарқандда Иккинчи жаҳон уруши даврида юз берган тарихий воқеалар ҳақида ҳикоя қилувчи ҳужжатли киноасарни суратга олиш ишлари бошланди.

Мактуб матнига кўра, немис ҳарбийлари СССР устидан ғалаба қозонишига умуман шубҳа қилишмаган.

Россия федерал хавфсизлик хизмати Иккинчи жаҳон уруши даврида гитлерчилар томонидан ўлдирилган Ейскдаги болалар уйининг 214 нафар тарбияланувчиси ҳақидаги маълумотларни ошкор этди.

Республика собиқ иттифоқнинг бир қисми бўлган пайтларни президент уқубатлар, иқтисодий таназзул ва эркинлик чекланган давр дея атади.

Иккинчи жаҳон уруши бошланганига 80 йил тўлиши муносабати билан бугун, 1 сентябрь куни Польшада ўтказилган тадбирда қатнашган ГФР президенти Франк-Вальтер Штайнмайер уруш йилларидаги жиноятлар учун Германия жавобгарликни ўз зиммасига олишини таъкидлади.

АҚШдаги машҳур бир киносайт танқидчилари уруш ҳақидаги энг яхши фильмлар рейтинги (ТОП-10)ни тузишди.

Франция президенти Эммануэль Макрон Москвадаги тантаналарда қатнашиш ниятини билдирган.

«Севимли» телеканали орқали эфирга узатиладиган Фарҳод Абдуллаев билан «Эслаб» кўрсатувининг ижодкорлари Қарши «Ватанпарварлар» боғига ташриф буюрди.

Иккинчи жаҳон уруши қатнашчиларини рағбатлантириш тўғрисида Президент фармони эълон қилинди.

Германиянинг Франкфурт шаҳрида иккинчи жаҳон урушидан қолган бомба портлатилди. Майн дарёси тубида бомба топилгандан сўнг аввал ён-атрофдаги улардан 600 киши эвакуация қилинди.

Мудофаа вазирлиги «Иккинчи жаҳон урушидаги Ғалабанинг 75 йиллигини нишонлашга тайёргарлик кўриш ва ўтказиш тўғрисида»ги Президент фармони лойиҳасини ишлаб чиқди.

Австралиянинг Ньюкастл шаҳрида Иккинчи жаҳон урушидан қолган ўқ-дорилар портлаб кетиши оқибатида икки киши яраланди.

Францияда қурилиш майдонида Иккинчи жаҳон урушидан қолган бомба топилди.

«Korzinka.uz» супермаркетлар тармоғи раҳбари, тадбиркор Зафар Ҳошимов ўзининг Телеграммдаги каналида ушбу Ватандошларимиз жасорати бу тариқа абадийлаштиришида ҳисса қўша олганидан жуда мамнун ва мағрур эканини билдирди.

Иккинчи Жаҳон урушида фашизмга қарши курашда қатнашган ўзбекистонликлар номини абадийлаштиришга бағишланган фильм «101» номли роман асосида суратга олинади.

АҚШнинг Техас штатига қарашли Бюрнет шаҳарчасида Иккинчи жаҳон урушидан қолган «Douglas C-47» русумли самолёт парвозга шайланаётиб қулаган.

Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.Мирзиёев бугун, 31 май куни «Иккинчи жаҳон урушида фашизм устидан қозонилган ғалабага Ўзбекистон халқининг қўшган муносиб ҳиссасига бағишланган китоб-альбомни нашр этиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги фармойишни имзолади.

Бу хабарни эшитиб болалар ўша томонга илдамлади. Содиқжон разведкачиларни кўришни кўпдан орзуларди. Қараса улар орасида ўқитувчиси ҳам бор экан. Севиниб кетди. «Устоз! Ассалому алайкум, устоз!» дея олдига югуриб борди.

Кўпчилик Иккинчи жаҳон урушини бир тарафдан Совет иттифоқи, АҚШ, Буюкбритания ва иккинчи тарафдан Германия, Италия, Япония ўртасидаги муҳораба деб ўйлайди. Тарихга қизиқувчиларгина яна бир нечта давлат у ёки бу тарафда туриб урушганини эслай олади.

Москвада Иккинчи жаҳон урушида қозонилган ғалабанинг 73 йиллиги муносабати билан Ғалаба паради бўлиб ўтмоқда.

9 май — Хотира ва қадрлаш куни. Фашизм устидан қозонилган ғалаба нишонланадиган кун. Иккинчи жаҳон урушида ҳалок бўлганлар хотирланадиган, ҳаётлари қадрланадиган кун. Қуйида эътиборингизга 9 май учун тайёрланган видеороликни ҳаволa этамиз.

Иккинчи жаҳон уруши халқлар тарихида ўчмас, асоратли из қолдирди. Совуқ уруш чангалидан юртимиз ҳам четда қолмади: миллионлаб ўзбек йигитлари, бўз ўғлонлар жанг майдонларида жон олиб жон берди, неча юз минглаб хонадонлар ҳувиллаб қолди...

Тадбирда вилоят ҳокимияти ва жамоатчилик вакиллари, Самарқанд қишлоқ хўжалик институти профессор-ўқитувчилари ҳамда бир гуруҳ фаоллар иштирок этишди.   

Бугун уруш йилларининг ёрқин хотираларини уйғотувчи саҳна кўринишлари намойиш қилинмоқда, қўшиқлар куйланмоқда, тадбирларга ўша кунлар, ғалаба онлари руҳи сингдирилмоқда — аммо «қизил» мафкура эмас! Чунки бу «қизил» мафкура ғалабаси эмас, ёш жонини фашист ўқига тутган, ҳозирда даврамиз тўрида ўтирган мана шу боболаримиз ғалабаси! 

Иккинчи жаҳон урушида аёллар ҳам эркаклар билан елкама-елка мардонавор жанг қилишган. Минглаб хотин-қизлар жангоҳларда жасорат кўрсатиб, бошқаларга ибрат бўлишган. Ана шундай мард аёллардан бири жиззахлик алоқачи Зубаржад Бектагирова бўлади.

Елизавета Шиллернинг пешонасига ҳам уруш машаққатлари, асирликнинг чидаш оғир бўлган қийинчиликлари ёзилган экан. Фашистлар у яшаётган қишлоқни аввалига остин-устун қилишади. Сўнгра катталарни алоҳида,  болаларни эса алоҳида қийноқхоналарга жойлашади.

Тошкент шаҳридаги Инҳа университети (IUT)да 9 май — Хотира ва Қадрлаш куни ҳамда Иккинчи жаҳон урушида қозонилган ғалабанинг 73 йиллигига бағишланган «Беш авлод учрашуви» маънавий-маърифий тадбир ўтказилди.

9 май – Хотира ва қадрлаш куни муносабати билан юртимизда Иккинчи жаҳон урушининг ҳар бир қатнашчиси, фронт орти меҳнат фахрийлари ҳолидан хабар олинмоқда, уларга ҳурмат-эҳтиром кўрсатилмоқда.

Тадбир давомида уруш қатнашчиларига Президент совғаси топширилиб, Президент табриги ўқиб эшиттирилди.

1945 йил 20 ноябрда Германиянинг Нюрнберг шаҳрида Учинчи рейхнинг юқори мартабали раҳбарлари устидан суд жараёни бошланган эди. 

Жомолунгмада инглиз алпинисти Жорж Ли Мэллорининг жасади топилди. У ва шериги Эндрю Ирвайн 1924 йили қор бўрони туфайли йўқолиб қолганди.

Халқимизда «Бировнинг нонини туя қилди» деган гап бор. Осмондан олинмаган. Тақсимотда отам «менга энг каттасини беринг» деб жанжал қиларкан. Қорни нонга тўймаган боланинг бу кичкинагина эркалигини ўйласам, ҳар сафар кўнглим бир газ чўкади.

Зангиота туманининг Хонобод маҳалласида Зулфия Зокирова деган аёл яшаб ўтган. Шу аёлнинг беш ўғли фронтдан қайтмаган экан: Холматов Исоқжон, Холматов Аҳмаджон, Холматов Мамажон, Холматов Ваҳобжон, Холматов Юсуфжон. Зулфия ая уруш бошланганда оиладаги барча эркакларни фронтга жўнатиб, қайинсинглиси ҳамда тўрт келини билан қолган.

Эвакуация Берлинда уруш давридаги Британия бомбалари топилгани сабабли амалга оширилаётгани маълум қилинган.

Ғалабага ўз ҳиссасини қўшган, Ватанимиз мустақиллиги учун жонини, куч-қувватини аямаган ҳар бир фахрий, ҳар бир киши хотираси абадийлаштирилиши, уларга муносиб ҳурмат-эҳтиром кўрсатилиши таъминланади.

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев бугун, 16 апрель куни «Хотира ва Қадрлаш кунига тайёргарлик кўриш ва уни ўтказиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарорни имзолади.

Ана шу икки миллат билан ассимиляцияга киришган бухоролик ва тошкентликлар орасида Шукуржон ва Мансуржон исмлари оз бўлмаган. Бу киши исмларининг ўзбек ва татар-бошқирд тилларининг яқинлашиши (ассимиляцияси) натижасида Шукурзян ва Мансурзян бўлиб кетган бўлиши табиий. Шундай экан, ўзбек ўғлони Шукуржон Мансуржонов тақдир тақозоси билан Александр Матросов бўлиб кетган десак, балки хато бўлмас.