Muallifning qariyb 30 yillik (1990–2023) ushbu ijod mahsuli Hindiston janubida yashovchi musulmon ayollari va qizlarining og‘ir hayotidan hikoya qiladi.

Ofitser yo‘l-yo‘lakay singan tayog‘ini o‘ynab, o‘zi turgan chodirga yetib olibdi. Oradan ancha vaqt o‘tgach, tashqari chiqib qarasa, boyagi yo‘g‘on ilon chodirning ostonasida tasmadek cho‘zilib o‘lib yotganmish. Ustida singan tayoq bo‘lagi!

1942 yil. Samarqandning Yerteshar qishlog‘ida faqat qariyalar, ayollar va bolalar qolgan. Erkaklar birin-ketin frontga yo‘l olgan, qishloq esa og‘ir sukunatga botgan edi. Faqat kechalari onalarning shivirlagan duosi eshitilardi.

Doktorni boplab so‘kib bermoqchi bo‘ldimu, lekin o‘zimni qaytardim. Rost-da, axir, shu ham gap bo‘ldimi? Nima, bunchalik ko‘p ishlayotgan bo‘lsam, sababi bordir…

Qutbiddinovga ovchi oshnasi ikkita tustovuq in’om qildi. Tustovuqlar tozalanib, tuzlanayotganda Qutbiddinovning fe’li aynidi, ya’ni bironta shinavanda ulfat bilan birpas dilkashlik qilg‘usi keldi.

Nogoh yangragan telefon qo‘ng‘irog‘i avtobusda ketayotgan juvonni hushyor torttirdi. U shoshgancha tizzasi ustiga qo‘ygan sumkasini ochib, qo‘l telefonini olarkan, atrofdagilarning diqqatini o‘ziga qaratgani uchun xijolatdan iymangan yuzini oynaga bura turib, telefonga bir ko‘z yugurtirdi-da, ilkas uni qulog‘iga tutdi.

Ular juda qattiq janjallashib qolishdi. Xotin tugunini tugib, bolasini opichlab, ota uyiga jo‘nadi. Er bir og‘iz «qol» demadi. Mahallalariga kiraverishda, dugonasini uchratib qoldi.

Eri boshqa juvonga ilakishib ketib qolgach, bu ayol qaynona-qaynotasi, qaynog‘a-qayinopalari bilan bir hovlida yashayverdi, ichidan o‘tganini bildirmasdan, ularga astoydil xizmat qilaverdi.

U ishdan qaytishda uch nafar farzandiga goh uch dona banan, goh uch dona shokolad xarid qiladi. Ko‘proq banan, albatta. Bundan bolalar benihoya xursand bo‘lib, bananni olishlari bilan uyni boshlariga ko‘tarishadi.

Shu kuni uyga xomush qaytdim. Ishdan charchamaganmanu, ammo, bo‘lib o‘tgan voqea butun tanamni ezardi. Harchand urinib, xotiramning eng kichik «sim»larigacha titkilamay, o‘qituvchimning ismi sharifini eslolmadim. Xotiram 70 yoshdan oshgan o‘qituvchimdek ham emasligidan biroz asabiylashdim ham... 

Turk yozuvchisi Aziz Nesinning shu nomli hikoyasining o‘zbek tiliga tarjimasi xabar.uz o‘quvchilari hukmiga havola qilinmoqda. Yoqimli mutolaa.

U – mashhur rus yozuvchisi, jahon adabiyotining umum tan olgan klassik adibi. Mutaxassisligi bo‘yicha shifokor. Imperator akademiyasining og‘zaki va yozma nafis adabiyot bo‘yicha faxriy akademigi. Dunyo miqyosida mashhur dramaturglardan biri.

Yuzlarini burama-burama keksalik ajinlari qoplab olgan, iyagi oldinga bo‘rtib chiqqan bu odamning do‘nqi peshonasi va kartoshkadek burni orasidagi ko‘zlari xuddi qisilib qolgandek.

Noiloj qolgan savdogar ichida «xalqning aytganicha bor ekan, sen juda qattiqqo‘l bo‘libsan «o‘ris kuyov» deb qo‘ydi.

Sa’dullabek qo‘rboshi Xorazmda 1920–1928 yillar davomida istiqlolchilik harakatini olib borgan shaxslardan bo‘lib, asosan, kambag‘allarni himoya qilgani, boylikka mukkasidan ketgan kishilarning molini ularga ehson etgani, bolsheviklarga bergan qaqshatkich zarbasi va tutqich bermasligi bilan nom qozongan edi.

Uy ta’miridan so‘ng chiqindiga qo‘shib yangi qandil solingan qutini ham tashlab yuboribman. Uyga kelgach, xatoimni tushundim va darhol orqaga qaytdim.

Uning bo‘yi 1 metru 12 sm. Vazni 26 kilogramm. 27 yoshli Hasan Hamroyev ana shu fiziologik ko‘rsatkichlar bilan Samarqand shahridagi O‘zbekiston-Finlyandiya pedagogika instituti jismoniy madaniyat fakulteti 2-bosqich talabasi. Shahardagi nomdor restoranning betakror xodimi, ta’bir joiz bo‘lsa – brendi.

Ish soatlari tugab, xona kalitini qoldirish uchun qorovulxonaga kirdim. Bino qorovuli telefon orqali kim bilandir bo‘g‘ilib so‘zlashardi.

Necha kundirki ayol mijja qoqmadi. Tuz totmadi. Ovqatlanish, qorni ochganda nimadir tanovul qilishi kerakligini ham unutgandek edi.

Ahmad Zohir – afg‘on qo‘shiqchisi va bastakori. U 1946-yil 14-iyunda tug‘ilgan va oradan 33 yil o‘tib, 1979-yilda aynan tavallud kunida hayotdan ko‘z yumgan. «Afg‘on Elvisi» nomini olgan Ahmad Zohir mamlakatning barcha zamonlardagi eng mashhur xonandasi edi. U dari. pushtu tillarida kuylagan. Shuningdek, rus, urdu va inglizchada ijro etgan qo‘shiqlari ham mavjud.