Хитой ҳукумати Нинся мухтор ўлкаси ва Ганьсу вилоятидаги юзлаб масжидларни вайрон қилди ва ёпиб юборди.

Эслатиб ўтамиз, Шинжонда 10 миллиондан ортиқ туркий миллатга мансуб уйғур мусулмонлари яшайди.

Қамоқхоналардаги воқеликлар, махфий ҳужжатлар ва «экстремистик қарашлар» ҳамда «нифоқ чиқариш мақсадидаги провокациялар» учун судланган шахслар ҳақидаги суратлар эълон қилинди.

Хитойнинг Шинжон уйғур мухтор ўлкаси маъмурияти Рамазон рўзаси бўйича чекловлар жорий этди, деб хабар беради TRT нашри.

АҚШ Хитойни Шинжон-уйғур мухтор ўлкасида яшовчи мусулмон аҳоли ҳақ-ҳуқуқларини қўпол равишда бузишда айбламоқда.

160 саҳифали ҳисоботда «қайта тайёрлаш лагерлари» деб аталган юзлаб тутқунгоҳларда уйғур, ўзбек, қозоқ, қирғиз, тожик каби оз сонли миллат вакилларига нисбатан зулм ва зўравонлик сиёсати юритилаётгани қайд этилади. 

АҚШ президенти Жо Байден G7 иттифоқчиларини мусулмон уйғурлар яшайдиган Шинжон вилоятида мажбурий меҳнатдан фойдаланаётган Хитойга нисбатан босимни кучайтиришга чақирмоқчи.

Bloomberg нашри Twitter компанияси вакилига асосланиб хабар беришича, ижтимоий тармоқ раҳбарияти ХХРнинг Шинжон-Уйғур автоном округидаги (ХУАР) сиёсати тўғрисида хабар нашр этилгандан сўнг, Хитойнинг АҚШдаги элчихонаси аккаунтини тўсиб қўйган.

The New York Times хабарига кўра, АҚШ давлат котиби Майкл Помпео мамлакат расмийлари Хитой ҳукуматининг Шинжон-Уйғур мухториятидаги уйғурларга қарши ҳаракатларини «геноцид» деб атагани ҳақида айтди. 

Хитой Шинжон музофотида яшовчи юз минглаб уйғурлар ҳамда бошқа кам сонли элатларни мажбурий равишда пахта теримига жалб этмоқда, деб хабар беради BBC ўз текширувларига асосланиб. BBC журналистик текширув давомида ҳукумат ҳужжатлари, давлат матбуоти хабарлари ҳамда маҳаллий аҳоли билан суҳбатларга таянган.  

АҚШ президенти Дональд Трамп уйғур ва бошқа мусулмон озчилик ҳуқуқларини бузгани учун Хитой расмийларига нисбатан санкция жорий этишни кўзда тутувчи қонунни имзолади.

АҚШ Сенати Шинжон-уйғур мухтор ўлкасида яшовчи уйғур мусулмонларига сиёсий босим ўтказиб келаётган Хитой расмийларига жазо чоралари қўллаш ҳақидаги қонун лойиҳасини маъқуллади.

Малайзия ҳукумати Хитойнинг шимолий-шарқий қисмида жойлашган Шинжон минтақасида инсон ҳуқуқлари бузилиш ҳолатларини ўрганиш учун халқаро институт ташкил қилди.

Малайзиялик сайёҳлар гуруҳи Шарқий Туркистондаги уйғурлар масжидида «лицензиясиз» намоз ўқигани учун ҳибсга олинди, дея хабар бермоқда World of Buzz нашри.

Таниқли футболчи Месут Ўзил Хитой ҳукуматининг Шарқий Туркистон (Шинжон)даги сиёсатини танқид остида олиб, у ердаги мусулмонлар зулм кўраётганини ва бунга жим турмаслик кераклигини айтди.

АҚШ Сенати уйғурлар ҳақ-ҳуқуқларини ҳимоя қилишга доир қонун лойиҳасини (Uyghur Human Rights Policy Act) қабул қилди. Икки партия ҳамкорлигида тайёрланган қонун лойиҳаси Хитойнинг Шинжон-уйғур мухтор ўлкасида яшовчи уйғурлар ҳамда бошқа мусулмон элатларнинг ҳуқуқлари бузилишига қарши курашда муҳим қадам экани айтилмоқда.

АҚШ Миллий хавфсизлик кенгашининг Хитой билан алоқалар департаментига уйғур миллатига мансуб олима Элнигор Илтебир (Elnigar Iltebir) раҳбар этиб тайинланди. Оқ уй маъмурияти томонидан қабул қилинган ушбу қарор таҳлилчилар томонидан Хитойга нисбатан ўзига хос огоҳлантириш сифатида баҳоланмоқда.

Меҳнат лагерлари, «қайта тарбиялаш», репрессия ва мутлақ назорат остидаги ҳаёт — кўплаб ҳуқуқшуносларнинг таъкидлашича, Хитойдаги мусулмон-уйғурлар ҳаёти айнан шундай кўриниш касб этган.

БМТ инсон ҳуқуқлари кенгашида Хитой томонидан Шинжон-Уйғур автоном ҳудудида олиб борилаётган ишлар кўриб чиқилди. Хитой ҳукумати ушбу ҳудудда ўзгача сиёсат юритмоқда ва мусулмон динига мансуб аҳолини махсус лагерларида «қайта тарбиялаётгани» хабар қилинган.

БМТга йўлланган расмий номага Даниядан ташқари, Канада, Австралия, Швейцария, шунингдек, Европа иттифоқининг аксарият мамлакатлари вакиллари имзо чекишган.