Қозоғистонда 31 май – Сиёсий қатағон ва очарчилик қурбонларини хотирлаш куни саналади.

Реабилитация қилинганлар орасида 1925-1929 йилларда Ўзбекистон ССР Олий суди раиси лавозимида ишлаган марҳум Саъдулла Қосимовнинг номи ҳам бор.

у ҳақда мамлакат Бош прокуратура матбуот хизмати хабар берди.

Жиноят-процессуал кодексининг 83-моддасига асосан 240 нафар шахсга нисбатан Олий суд Жиноят ишлари бўйича судлов ҳайъати апелляция инстанциясининг оқлов ҳукми чиқарилди.

Қозоғистон президенти Қосим-Жўмарт Тўқаев мамлакатда нишонланаётган «31 май – Сиёсий қатағон ва очарчилик қурбонларини хотирлаш куни» муносабати билан Twitter’даги саҳифасида пост қолдирди.

1937 йилнинг 30 июнида НКВД томонидан  00447-сонли Собиқ қулоқлар, жиноятчилар ва антисовет элементларга қарши репрессия операциясини ўтказиш бўйича махфий операциясини ўтказиш бўйича махфий мақомга эга бўлган тезкор буйруқ ишлаб чиқилди.

Олий судда мустабид совет тузуми даврида қатағон қурбони бўлган ва ҳозирги кунга қадар оқланмаган 120 нафар шахсга оид жиноят ишлари кўриб чиқилди ҳамда уларнинг барчаси оқланди.

2021 йил 25 август куни Ўзбекистон Республикаси Олий суди томонидан Носирхонтўра Камолхонтўра ўғли ва Иброҳимбек Лақайлардан бошлаб 115 нафар ватандошимиз оқланган эди.

Президент томонидан 8 октябрь куни «Қатағон қурбонларининг меросини янада чуқур ўрганиш ва улар хотирасини абадийлаштиришга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги фармойиш имзоланди.

Бундан 82 йил олдин айни шу куни, яъни 1938 йил 4 октябрь – Ўзбекистон тарихидаги энг қайғули ва қонли кунлардан бири. Сабаби ўша куни манфур Сталин қатағонининг навбатдаги йирик сериясига старт берилди.

1930 йили –  икки ёшга етганимда отамиз кетма-кет тўрт ўғил кўргани хурсандчилигига бир ҳафта кўпкарили тўй беради, тўқсон пуд гуручдан ош дамлатади. Дабдабали тўй сабабли отам беш йилга сургун бўлади, онам жўжабирдек тўрт боласи билан қишлоқдан бадарға этилади.

Бундан 81 йил муқаддам, худди шу санада ўзбекнинг олди зиёлилари мустабид тузум қурбонларига айланган эди.

Юртимизда ҳамон байрам кайфияти ҳукмрон, яқинда Мустақиллигимизнинг 28 йиллигини нишонладик. «Xabar» таҳририяти аъзолари шу муносабат билан бугун Шаҳидлар хиёбони мажмуасини зиёрат қилишди ва қатағон қурбонларини ёд олишди.

НКВД жаллодлари 1937 йилда турли-туман қийноқ усулларини қўллаш натижасида ўзбек халқининг қанчадан-қанча зиёлилари иродасини синдира олган. Инсон зоти кўрмаган қийноқлардан зада бўлган зиёлилар қора туҳматдан иборат сўроқ баённомаларини ўз имзолари билан тасдиқлашга мажбур бўлишган. Бироқ Апресян бошлиқ НКВД ходимлари Қодирийни «жиловлаш»нинг уддасидан чиқишолмади.

«Қатағон қурбонлари хотираси» музейи катта илмий ходими Баҳром Ирзаев билан Туркистонга тараққиёт олиб келиш учун Германияга ўқишга кетган, қайтганларидан сўнг қатағонга учраган қаҳрамонларимиз ҳақида суҳбатлашдик.