Tez-tez o‘qituvchilar bolalarni urgani haqidagi xabarlarga ko‘zim tushadi.   Shunday paytda ko‘pchilik o‘qituvchini oqlaydi. Men esa doimo o‘quvchilarni o‘ylayman.

Institut yangi tarbiya metodikalarini yaratish va amaliyotga joriy qilish bo‘yicha oliy ta’limdan keyingi ta’limni amalga oshiruvchi davlat muassasasi hisoblanadi hamda tarbiya sohasini takomillashtirishga oid ilmiy asoslantirilgan istiqbolli takliflar ishlab chiqadi.

Kamroq o‘yinchoqlar – kamroq chalg‘itadigan narsalardir.

Bu haqda bolalar psixologi Natalya Derbeneva ma’lumot bermoqda.

Yaqinda Xitoyning Xandan shahrida g‘ayriodatiy voqea yuz berdi.

O‘zbekona tarbiyaning asosida oila sha’ni hamma narsadan yuqori turardi. Unda onaning alohida o‘rni bor edi.

Afsuski, ba’zi onalar qizini imkon qadar tezroq uzatishga harakat qiladi. Farzandining ko‘nglida qanday orzu-istaklari, maqsadlari borligi bilan qiziqmaydi. O‘qigan, kasb-hunari bor ayollarini ishlashiga yo‘l bermayotgan erkaklar ham bor.

Tongni qanday qarshi olamiz? Ko‘pchilik hali uyqu hazmidan xalos bo‘lmayoq, yarim tungacha hamrohi bo‘lgan yonidagi telefonga ilhaq qo‘l cho‘zadi. Kun shu holda qarshi olinadi.

Bugun axborot tayyorlash va tarqatishga monelik yo‘q. Axobort olish erkinligi va kafolatlarini tartibga soluvchi maxsus qonun qabul qilingan hatto. Asosiy shartlardan biri shuki, tarqatilayotganda axborotda inson sha’ni va qadr-qimmatiga daxl qilinmasligi lozim.

«Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida «Tarbiya» fanini bosqichma-bosqich amaliyotga joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida» Hukumat qarori (422-son, 06.07.2020-y.) qabul qilindi.

Eng yomoni, ular faqatgina mehmon emas, ba’zi oilalarda to‘laqonli hukmron ham...

Bunda asosiy muammo onada. Kechasi qizi chiqib ketsa, ona qanday qilib bilmasligi mumkin? Yaqinda 16 yosh qizning homiladorligi aniqlandi. U 15 yoshda shu yo‘lga kirgan, ona bilmadim, deydi yelka qisib. Bu javobmi?

«Maktabdagi majlisga 34 nafar o‘quvchining olti nafar ota-onasi qatnashdi». Yo‘l-yo‘lakay eshitganim ikki onaning gaplariga qo‘shilmay iloj yo‘q. Ota-onalarning eng shoshilmaydigan va hafsalasizlik bilan boradigan joyi mana shu ota-onalar majlisi.

Kimdir zamonaviylikni go‘zallikdan axtarsa, yana kimdir mana shunday buzg‘unchilikda tushunadi. Bu holatni aynan ikkinchi toifadagilarning «tashabbusi» deya ayta olamiz. Xush aytinchi, hayotda tuyg‘ular orasi shunchalar yaqinmi?..   

Ommaviy axborot vositalarida sodir etilayotgan turli jinoyatlar haqidagi xabarlarni o‘qigan ko‘plar aybdorni la’natlab, jabrlanuvchiga rahmi kelishi aniq. Lekin, bundan na jinoyatchilik biron ta’sir bor, na jabrlanuvchiga biron foyda?!

Avval yo‘lakda jim ketayotgan keksa ayolning boshiga axlat chelagini kiydirib, musht tushirishgandi. Keyin ijtimoiy tarmoqlarda sohibqiron bobomiz haykaliga (hatto boshiga) o‘tirib tushirilgan fotosuratlar paydo bo‘ldi. Endi esa tramvaydagi yo‘lovchilarning yuziga qandaydir suyuqlikni sepishibdi.

Bu «tarbiya mashinasi» haliyam to‘la kuch bilan ishlab turibdi.

Bolakay qo‘shni xonaga ko‘z qirini tashladi. Ishshaygancha otasiga qaradi, otasi ham o‘g‘lining bu harakatini tushundi shekilli cho‘ntagidan pul olib uzatdi. Bolakay pulni olib otasini achomladi: «Sizzi o‘g‘liyiz bo‘laman». «Ha barakalla, endi mana shu yerda o‘tirgan amakilaringni bir so‘kib qo‘y». Bolakay chuchuk tilda «boplab» so‘kdi. O‘tirgan erkaklar tizzasiga shapatilab kuldi...

Bugun hammaning og‘zi polvon: katta-katta gapirib, hamma muammolarda atrofdagilarni, siyosatni, hukumatni, o‘lganlarni, qolganlarni, palonchilarni, pistonchilarni ayblaymiz. «Odamlar unday, odamlar bunday» deymiz

Jamiyatimizdagi munosabatlarimiz tobora muammolarga qorishib bormoqda. Bularga har kim har xil sababni ko‘rsatishi va bu bo‘yicha ijtimoiy tarmoqlarda yoki yuzma-yuz o‘z fikrini himoyalab, soatlab bahslashishi mumkin. Bugun mana shu muammolarni, hech bo‘lmaganida, yoshlarda yo‘qotish yo‘lini taklif qilmoqchiman.

Maktabda hamma o‘quvchilar aqliy yoki jismoniy jihatdan teng bo‘lmaydi, bu real holat. Ammo jismonan baquvvat o‘quvchilarning ayrim, ba’zan aksari ko‘p vaqtini, kerakli davrini nima bilan o‘tkazib qo‘yadi, albatta, yo voleybol, yo futbol yoki yana qandaydir boshqa ortiqcha mashg‘ulotlarga berilib ketib boy bermoqda va bu hech kimga sirmas.

Ba’zan vaqt ziqligidan noliymiz. Bizdan besh-o‘n asr ilgari yashagan ajdodlarimizning sham yorug‘ida uddalagan olamshumul kashfiyotlari, yaratgan bebaho san’at asarlarini o‘rganishga ham vaqt qurg‘ur imkon bermaydi.

– Qani o‘g‘lim, bitta onangni deb so‘kingin-chi? – Qara, anavi bola muzqaymoq yeyapti, borib qo‘lidagini tortib ol! – Ota o‘g‘il, bitta sigaretdan tortmaysizmi?.. Endi «uf-fff» deysiz! Bu kabi misollarni uzoq davom ettirish mumkin.

Бола дунёга келган вақтдан бошлаб унинг яхши ва ёмон кунига ягона жавобгар одам сиз эканлигингизни ҳис қилинг. Айтишади-ку, ота бўлиш ҳамманинг қўлидан келади, бироқ оталик қилиш ҳаммага ҳам эмас.

«Oq va qora» ko‘rsatuvining navbatdagi soni tayyorlandi.