Ҳозирги кунда Интернет алоқа воситасидан кўра кўпроқ виртуал муҳитга айланиб бормоқда. Кўплаб тушунча ва хизматлар «реал» ҳаётдан «виртуаллик»ка кўчиб ўтмоқда. Одамлар ишини, ўқишини, ҳоббиларини, турли товар ва хизматлар логистикасини, қолаверса, давлат хизматларини ҳам интернетга кўчиряпти.

Бу эса қонунчиликни замонга ҳамнафас қилиб ўзгартиришни тақозо қилмоқда. Интернетга кириш ва ундан эркин фойдаланиш ҳуқуқи инсоннинг сўз эркинлиги ҳуқуқи доирасига киради. Ушбу ҳуқуқ давлат чегараларидан ва шаклларидан қатъи назар турли ахборот ва ғояларни қидириш, олиш ва тарқатиш эркинлигини қамраб олади.

Интернет алоқа воситасидан муҳитга қараб ўзгарар экан, уни тақиқлаш ва чеклаш нафақат нотўғри, балки мантиқсиз ҳам бўлиб бормоқда. Буни яқин-яқингача турли ижтимоий тармоқларни чеклашда кўрдик. Биринчидан, ҳар қандай тўсиқни четлаб ўтишнинг техник имкониятлари мавжуд (VPN, прокси-серверлар) ва улардан фойдаланиш ҳар кимнинг қўлидан келади. Иккинчидан, қонунга зид ахборот тарқаладиган восита – ижтимоий тармоқ бўладими, ОАВ бўладими, уни чеклаш ечим эмас.

Бу борада фуқароларимиз англаб етиши керакки, ахборотни, шу жумладан Интернет орқали, излаш, олиш ва тарқатиш эркинлиги уларнинг зиммасига алоҳида мажбурият ва масъулият юклайди ва уларга нисбатан қонунга мувофиқ равишда айрим чекловлар ўрнатилиши мумкин. Бунда барчамиз масъулиятимизни англасак, оқни қорадан, ҳақиқатни ёлғондан, далилни провокациядан ажрата олсаккина, муаммога тизимли ечим топган бўламиз.

2011йил 3 июндаги Резолюцияга мувофиқ, БМТ Интернетга кириш ҳуқуқини инсоннинг ажралмас ҳуқуқларидан бири сифатида тан олади.

Конституциямизнинг 33-моддасига киритилаётган янги нормалар ҳар бир шахснинг Интернет жаҳон ахборот тармоғидан эркин фойдаланиш ҳуқуқини ҳамда мазкур ҳуқуқларни чеклашга қайси ҳолларда йўл қўйилиши аниқ белгиламоқда.

33-модда.

Ҳар ким фикрлаш, сўз ва эътиқод эркинлиги ҳуқуқига эга.

Ҳар ким исталган ахборотни излаш, олиш ва тарқатиш ҳуқуқига эга.

Давлат Интернет жаҳон ахборот тармоғидан фойдаланишни таъминлаш учун шарт-шароитлар яратади.

Ахборотни излаш, олиш ва тарқатишга бўлган ҳуқуқни чеклашга фақат қонунга мувофиқ ҳамда фақат конституциявий тузумни, аҳолининг соғлиғини, ижтимоий ахлоқни, бошқа шахсларнинг ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилиш, жамоат хавфсизлигини ҳамда жамоат тартибини таъминлаш, шунингдек давлат сирлари ёки қонун билан қўриқланадиган бошқа сир ошкор этилишининг олдини олиш мақсадида зарур бўлган доирада йўл қўйилади.

Мазкур ҳуқуқ ва чекловларни рақамлаштириш асрида демократик, ҳуқуқий ва адолатли жамият қураётган барча давлатлар учун зарурдир. Уларни Конституцияда мустаҳкамлаш фуқароларнинг ҳуқуқларини амалга ошиши, уларнинг ҳимояси ва хавфсизлигини таъминлаш учун муҳим аҳамиятга эга.