Joriy yilning 7 aprelida Abdulla Qodiriy tavalludining 130 yilligiga bag‘ishlangan «Adabiy Laylatul qadr kechasi»da ishtirok etar ekanman, yuragimni bir narsa ezaverdi, ezaverdi...

O‘tgan kuni AQShning O‘zbekistondagi elchisi janob Jonatan Xenik rafiqasi va bir necha mulozimlari bilan Abdulla Qodiriy uy-muzeyiga tashrif buyurdi.

Ijtimoiy tarmoqlarda o‘zbek romanchiligi asoschisi Abdulla Qodiriyning «O‘tkan kunlar»i xususidagi fikrlar e’tiborimni tortdi.

Inkuzartning xabariga ko‘ra, u yerda meva-cheva va shunga o‘xshash mayda-chuydalar uchun rastalar qurilmoqda.

Eng qizig‘i, Mahatma Gandi ham bu borada Abdulla Qodiriyga hamfikr ekanini sezish qiyin emas.

Bundan 82 yil oldin ayni shu kuni, ya’ni 1938 yil 4 oktyabr – O‘zbekiston tarixidagi eng qayg‘uli va qonli kunlardan biri. Sababi o‘sha kuni manfur Stalin qatag‘onining navbatdagi yirik seriyasiga start berildi.

Bugun o‘zbek adabiyotining yirik namoyandalaridan biri Abdulla Qodiriy (Julqunboy) tug‘ilgan kun. U 1894 yil 10 aprelda Toshkent shahrida tavallud topdi.

Jurnalist Shoxira Hamro ijtimoiy tarmoqdagi sahifasida Abdulla Qodiriyning «O‘tgan kunlar» asari qahramonlaridan biri bo‘lgan Yusufbek Hojining pasporti topilgani haqida xabar qoldirdi.

Abdulla Qodiriy o‘tgan asrning 30-yillarida stalinizm davri qatag‘oni qurboni bo‘lgani ahyon-ahyonda aytilyapti. Biroq ana shu «qatag‘on mashinasi» richagining tezroq aylanishiga «hissa qo‘shgan» shaxslar haqida ochiq-oshkora gapirilayotgani yo‘q.

Men ko‘b umrimni shu yurtning tinchlig‘i va fuqaroning osoyishi uchun sarf qilib, o‘zimga azobdan boshqa hech bir qanoat hosil qilolmadim. Ittifoqni ne el ekanini bilmagan, yolg‘iz o‘z manfaati shaxsiyasi yo‘lida bir-birini yeb, ichkan mansabparast, dunyoparast va shuhratparast muttahamlar Turkiston tuprog‘idan yo‘qolmay turib, bizning odam bo‘lishimizg‘a aqlim yetmay qoldi.

Abdulla Qodiriyning sadoqatli o‘g‘li Habibulla Qodiriy ancha-muncha qisqartirishlar bilan chop etilgan «Otamdan xotira» kitobining (uning to‘liq nusxasini o‘qish imkoni menda bo‘lgan edi) 348-sahifasida g‘oyat ramziy mazmunga ega quyidagi voqeani tasvirlaydi:

1969 yilda rejissyor Yo‘ldosh A’zamov tomonidan yaratilgan «O‘tkan kunlar» filmining to‘la versiyasi negativ plyonkadan qayta tiklanib, raqamli formatga o‘tkazilgan. Bu ishlarga taniqli biznesmen Alisher Usmonov homiylik qilgan.

O‘zbekiston Respublikasi prezidenti Shavkat Mirziyoyev 26-dekabr kuni Abdulla Qodiriy nomidagi ijod maktabi va muzeyni borib ko‘rdi.

Bundan 81 yil muqaddam, xuddi shu sanada o‘zbekning oldi ziyolilari mustabid tuzum qurbonlariga aylangan edi.

Germaniyaning «Edition tethys» nashriyotida jadid ma’rifatparvarlari asarlari tarjimasi kitob holida chop etildi.

Ushbu ko‘chalarda qurilish ishlari amalga oshirilishi belgilangan.

Mamlakatimizda 2019 yilning oktyabr oyida buyuk o‘zbek yozuvchisi Abdulla Qodiriy tavalludining 125 yilligi keng nishonlanadi.

Toshkent shahar IIBB Yo‘l harakati xavfsizligining ma’lumotlariga ko‘ra, Toshkentning markaziy ko‘chalaridan birida yana 4 ta radar ishga tushirilgan.

Bugun, 7-iyun kuni Alisher Navoiy nomidagi O‘zbek tili va adabiyoti universitetida Abdulla Qodiriyning besh jildlik «To‘la asarlar»i taqdimoti o‘tkazildi.