Рус адабиётининг «кумуш даври»да бу икки шоир ўртасида кескин адабий ва шахсий рақобат бўлган. Бир-бирини ёқтирмаган бу даҳоларнинг пичинглари, киноя ва аччиқ истеҳзолари қизиқ.

 Кутаисилик Маяковский – кескин ўзгаришлар тарафдори, футурист ва инқилобчи шоир бўлса, рязанлик Есенин эса қишлоқ ва табиатга мафтун имажинист эди.

 «Мен уни биринчи марта кўрганимда енгига нақш туширилган кўйлак кийиб олганди. Менга бачкана ва қалбаки туюлди», дейди Маяковский. У Есениннинг оқ қайин қаршисида бош эгиб шеър ўқишининг устидан кулган эди. Ўзининг «Юбилей» шеърида Есенинни «қўлқоп кийган молбоқар» деб ҳам атайди. «Молбоқар» шоир эса худди ёш боладек жаҳл қилиб, учрашиш учун пайт пойларди.

«У Маяковскийни шунчалик ёмон кўриб қолдики, уйидаги барча китобларини йиртиб ташлади. Бироқ уни масхаралаш учун шеърларини барибир ўқирди», деб ёзади В.Шкловский.

Ичкилик ва муштлашувлар жону дили бўлса-да, Есенин мушт ўқталиб Маяковскийнинг ёнига югурмади. Аксинча унга яқинлашиш йўлини излади.

Одамларга бу икки забардаст шоирнинг адабий баҳси ёқарди. Уларнинг айтишувига гувоҳ бўлиш учун бутун Москва-ю Петербургдан йиғилиб келишарди. Шоирларнинг тортишуви ва масхаралари эса қизигандан-қизирди. Барча улар салкам душманлигини биларди. Аммо «Янги олам» нашрида Маяковский кутилмаганда Есенин шеъриятини мақтаб, кўпчиликни ҳайрон қолдирди. Бироқ сўзининг якунида: «Эътибор беринг, Есенинда мен айтган хислатларнинг бирортаси ҳам йўқ», деб қўшимча қилиб, шеърият мухлисларининг ҳафсаласини пир қилади.

 Бир жиҳатдан, Есенин ва Маяковскийни бир-бирига душман дейиш хато бўлади. Сабаби, улар аччиқ сўзлар ортида бир-бирига тан беришган.

«Нима бўлганда ҳам Маяковскийни чиқариб ташлаш имконсиз. У адабиётда мустаҳкам хода каби ётади ва кўпчилик бу ходага қоқилади», – дейди Есенин.

 Маяковский эса: «Имажинистлар йўқолиб кетади, лекин улардан биргина Есениннинг номи қолади», – дейди.

Икки шоирнинг тақдири ҳам ўхшаб кетади.

1925 йил 28 декабрда Сергей Есенин ўз жонига қасд қилганида, Маяковский: «Бу ҳаётда ўлиш янгилик эмас, яшашга куч топиш қийин», деб унинг қилмишини ожизлик деб ҳисоблайди.

Лекин Есениннинг ўлимидан сўнг у анча изтироб чекиб, ухлай олмай чиққанини севгилиси Лили Брик ўз хотираларида ёзиб қолдирган.

Энг қизиғи, орадан беш йил ўтиб (1930 йилда) Маяковский ҳам «имажинист» ҳамкасби каби ўзини отиб ўлдиради...

Бироқ ўзаро рақобат ҳам, фожиали ўлим ҳам уларнинг адабиётдаги шон-шуҳратига заррача таъсир қилмайди. Аксинча, юз йил ўтиб ҳам Есенин ва Маяковский шеърияти яшашда давом этмоқда.

timur_books саҳифасидан олинди.