Пластик чиқиндиларнинг океандаги миқдори ошиб кетиши ҳисобига тошбақалар йўқолиб кетиш хавфи остида қолмоқда. Бу ҳақда БАА олимлари хулосаларига асосланиб, The Washington Post маълум қилди.

Мутахассислар Фаур Ҳаккан ва Калба шаҳарлари қирғоқларида 64 та тошбақа топиб, уларни пластик чиқиндиларнинг денгиз ҳаёти учун хавфини баҳолаш учун текширган. Натижалар шуни кўрсатдики, ўлган яшил тошбақаларнинг 75 фоизи ва бошдор тошбақаларнинг 57 фоизи ҳаёти давомида ахлатни истеъмол қилганлар: полиэтилен пакетлар, шиша қопқоқлар ва балиқ овлаш тўрлари.

Тошбақалардан бирининг ошқозонида 325 дона пластмасса, иккинчисида 32 дона балиқ овлаш тўри топилган. Бу чиқиндилар ҳайвоннинг танасига кирганда, органларга зарар етказиши, ичак тутилишини ва газларнинг пайдо бўлишига олиб келиши мумкин. Оқибатда тошбақа овқат емайди ва очликдан ўлади. Тадқиқот муаллифи Фади Ягмур ва унинг ҳамкасблари пластик судралиб юрувчиларнинг айрим турларининг йўқ бўлиб кетишига олиб келиши мумкинлигидан огоҳлантирмоқда.

Ҳавксбилл тошбақалари, шунингдек, яшил ва катта бошдор тошбақалар аллақачон камдан-кам учрайди. Айнан шу турлар кўпинча чиқиндиларни таниш озиқ-овқат билан аралаштириб юборади: яшил тошбақалар медузага ўхшаш пластик қопларни истеъмол қиладилар, бошдор тошбақалар эса шиллиқуртларга ўхшашлиги сабабли шиша қопқоқлари ва бошқа майда нарсаларни ютиб юборади. Олимлар, шунингдек, балоғатга этмаган тошбақалар тажрибасизлиги туфайли кўпроқ ахлат истеъмол қилишларини аниқлаганлар.

«Агар биз бу тошбақаларни йўқотсак, маҳаллий экотизим нобуд бўлади»,—деган Маскатдаги Мангров тадқиқот маркази ходими Абдулкарим Веттан. Амирликлар табиатни муҳофаза қилиш мутахассислари судралиб юрувчиларнинг йўқ бўлиб кетишига қарши курашишга ҳаракат қилмоқда. Улар касалланган жонзотларни топадилар, уларни қутқарадилар ва реабилитация қиладилар.

1985 йилда олимлар БААда нобуд бўлган тошбақалар устида ҳам тадқиқот ўтказгандилар. Маълумотларга кўра, Уммон кўрфази қирғоқларида топилган судралиб юрувчиларнинг ҳеч бири пластмасса емаган. Ўшандан бери БАА ўзининг истеъмол маданияти билан машҳур бўлган замонавий бизнес марказига айланди. Углеродни кўп талаб қиладиган тузсизланиш ўсимликларнинг катта қисмини йўқ қилган ва ўтган асрда қурилган сунъий ороллар туфайли табиий рифлар ва тошбақа уяларини вайрон бўлган.

«Барча далиллар Форс кўрфази денгиз экотизимининг деградациясидан далолат беради»,— дея таъкидлаган Лейден университетининг сиёсий экологи Кристиан Хендерсон.

Январ ойида Аргентинада тутилган тошбақадан ўн турдаги пластмасса олиб ташланган. Судралиб юрувчи реабилитация марказида қутқариб олинган, у ерда бир ой вақт давомида парвариш қилинган. Mundo Marino Foundation биологи Карина Алвареснинг таъкидлашича, океанлардаги пластик чиқиндиларга эътиборсизлик назари билан қараш кўплаб турларнинг ўлимига олиб келади.