Тугаётган ҳафтада Беларусь президенти Александр Лукашенко Кремлда ҳамкасби Владимир Путин билан учрашди. Бу – Беларусь раҳбарининг Россияга 8 ой ичидаги бешинчи ташрифидир. Ёпиқ эшиклар ортидаги музокаралар 3 соатдан зиёд давом этган. Якунда икки давлат интеграцияси бўйича 28 та дастур бўйича келишувга эришилгани маълум қилинган.

Музокаралар давомида Россия энергия ресурслари баҳоси ҳам муҳокама этилган ва пировардида Путин табиий газ нархини янги йилда ҳам жорий йилги тариф бўйича сотишга розилик берган. Шунингдек, саховатли қўшни сентябрдан то 2022 йил якунига қадар Минскка 630 миллион доллар кредит ажратилишини эълон қилган.

Кузатувчиларга кўра, Ғарб мамлакатлари томонидан санкциялар жорий этилаётган бир пайтда Россия молиявий кўмаги Беларусь раҳбарияти учун асосий таянч бўлиб қолмоқда.

Жаҳон банки маълумотларига кўра, 2019 йили Беларуснинг Россиядан қарзи 8,1 млрд долларни ташкил этган. Ўтган йили Минскда оммавий намойишлар давом этаётган пайтда Путин қўшни ҳукуматга яна 1,5 миллиард доллар қарз ваъда қилган. Бу маблағнинг бир қисми 2020 йил декабрь ойида, қолгани жорий йил июнь ойида ўтказилган.

Иқтисодий таҳлилчиларга кўра, Европа Иттифоқи санкциялари хориж бозорига йўлни ёпиб қўйган ҳозирги шароитда Минск маъмурияти мавжуд қарзларни ёпиш учун яна қўшниларга мурожаат қилса ажаб эмас.

Москванинг молиявий кўмагидан шундангина иборат эмас. Беларусь Россиядан табиий газни имтиёзли нархда, нефть ва нефть маҳсулотларини эса бож тўловисиз харид қилади. 2012 йилдан буён тақдим этиб келинаётган энергетика субсидиялари миқдори 50 млрд доллардан ошади.

Бу ўринда хорижий сармояларни ҳам унутмаслик керак. 2019 йили Беларусь 7,2 миллиард доллар миқдорида тўғридан-тўғри сармоя қабул қилган бўлса, унинг 26 фоизи Россия ҳиссасига тўғри келади.

Россиялик иқтисодчи Евгений Гонтмахерга кўра, Минскка тақдим этилаётган кредитлар Москвага у қадар оғирлик қилмаслиги мумкин. Аммо бу ўринда маблағларнинг қайтмаслик эҳтимоли бор. Гап шундаки, дунё ҳамжамияти, хусусан, Евроиттифоқ Лукашенконинг қонуний президент эканини тан олмаган. Бу эса айни пайтда имзоланаётган битимлар қонунийлигини ҳам шубҳа остига қўяди. Мамлакатда ҳокимият алмашгудек бўлса, янги маъмурият Москва қарзларини қайтаришдан бош тортиши мумкин. 

Е.Гонтмахернинг қайд этишича, мўл-кўл молиявий кўмак эвазига Москва Минскдан хайрихоҳлик ва сиёсий садоқат кутмоқда. Зотан, Кремль Беларуснинг Украина, Молдова, Грузия каби ўз қутбидан чиқиш кетишини истамайди.

Москва ва Минск 1990-йиллардаёқ Россия–Беларусь иттифоқ давлатини ташкил этишга келишган. Аммо бу ғоя 20 йилдан буён амалга ошмай келмоқда. Лукашенко иттифоқ давлати таъсис этиш таклифига кейинги йилларда рўйхушлик бермай келаётган эди. Лукашенко ўтган йил 9 август куни бўлиб ўтган сайловдан кейин 6-муддатга давлат раҳбари курсини эгаллаганини эълон қилгач, унга қарши оммавий норозилик намойишлари авж олди. Пировардида у яна кўмак истаб Кремлга юзланишга мажбур бўлди.   

Кейинги ойларда норозилик намойишлари иш ташлашларга уланиб кетди. Ўша кезлар ҳатто Россия Беларусга қўшин юбориши ҳақида тахмин-тусмоллар ёйилди.