Pekin Yaman hutiylari Xitoy kemalariga hujum qilsa, hafsalasi pir bo‘lishini Tehronga ochiq-oydin bildirgan.

Xitoy rahbarlari Eron hukumatidan Yamandagi hutiy isyonchilarini savdo kemalariga hujum qilishdan qaytarishni so‘ragan, chunki bu ikki tomonlama savdoga xavf tug‘diradi. Bu haqda Reuters agentligi to‘rt eronlik manba va diplomatga tayanib yozmoqda.

Pekin va Tehron delegatsiyalari ushbu masala bo‘yicha bir necha uchrashuvlar o‘tkazdilar, Xitoy tomoni savdoga mumkin bo‘lgan zarar haqida hech qanday aniq izoh yoki tahdidlar bildirmadi. Manbalarga ko‘ra, Xitoy rasmiylari, agar ularning kemalariga zarar yetkazilsa yoki manfaatlariga ta’sir qilsa, Erondan juda hafsalasi pir bo‘lishini ochiq aytgan.

Xitoy so‘nggi o‘n yil ichida Eronning eng yirik savdo sherigi bo‘lib kelmoqda. Shunga qaramay, Reuters ta’kidlashicha, mamlakatlar o‘rtasidagi savdo balansi buzilgan.

Ma’lumotlarga ko‘ra, Xitoy neftni qayta ishlash zavodlari 2023 yilda Eron neftining 90% dan ortig‘ini sotib olgan. Boshqa potensial xaridorlarga AQSh sanksiyalari to‘sqinlik qilmoqda, buning natijasida Xitoy sezilarli chegirma bilan oladi. Shu bilan birga, Eron nefti Xitoy qayta ishlaydigan neft miqdorining atigi 10 foizini tashkil qiladi.

Xitoy sanksiyalarga uchragan davlatlar — Eron, Venesuela va Rossiyadan katta chegirmalar bilan neft sotib olib, milliardlab dollarni tejaydi. Bu davlatlar Pekinni xom neft importining deyarli 30 foizi bilan ta’minlaydi.

Eron hutiylarni moliyalash va qurol bilan ta’minlashda gumon qilinmoqda. Eron rasmiylari bu ayblovlarni rasman rad etgan.

AQSh tomoni Xitoydan hutiylarni tiyish uchun Eron ustidan o‘z ta’siridan foydalanishni so‘radi, dedi Reuters agentligiga AQShning yuqori martabali rasmiylari manbasi.

Anonim manbalardan izoh berish so‘ralganda, Xitoy Tashqi ishlar vazirligi Pekin «Yaqin Sharqning samimiy do‘sti va mintaqaviy xavfsizlik va barqarorlikni qo‘llab-quvvatlash, shuningdek, umumiy rivojlanish va farovonlikka intilish tarafdori» ekanini aytdi. Pekin yanvar oyida Qizil dengizdagi tijorat kemalariga hujumlarni to‘xtatishga chaqirgan, biroq o‘z bayonotida Eron yoki hutiylar haqida gapirmagan.

Xitoy dunyodagi eng yirik savdo ishtirokchilaridan biri sifatida Qizil dengizdagi yuk tashishdagi uzilishlardan jiddiy zarar ko‘rdi va mintaqada barqarorlikni tiklash uning uchun ustuvor vazifadir. Biroq, Pekin bu muammoning asosiy sababini Isroilning G‘azo sektorida urush olib borayotganida ko‘rmoqda va shuning uchun hutiylarni ochiqchasiga ayblamoqchi emas.