2024 йилнинг 12–17 февраль кунлари Ўзбекистоннинг тарихий шаҳри – Самарқандда Ёввойи ҳайвонларнинг кўчиб юрувчи турларини сақлаш бўйича Конвенция (CMS COP14) иштирокчилари конференциясининг 14-йиғилиши бўлиб ўтади.

Маълумот учун, CMS конвенцияси 1979 йилда Боннда (Германия) имзоланган ва 1983 йилда кучга кирди. Конвенцияга 133 давлат аъзо. Ўзбекистон Конвенцияга 1998 йил 1 сентябрда қўшилган.

Конвенция кўчиб юрувчи ҳайвонлар ўтадиган давлатларни, полигон штатларини бирлаштиради ва бутун миграция зонасида халқаро миқёсда келишилган табиатни муҳофаза қилиш чоралари учун ҳуқуқий асос яратади.

CMS COP14 юқори даражадаги халқаро конференция бўлиб, у ҳукуматлар, олимлар ва манфаатдор томонларни миграция турларини ва уларнинг яшаш жойларини сақлаш стратегиясини келишиш учун бирлаштиради.

Томонларнинг аввалги 13-конференцияси 2020 йил 15-22 февраль кунлари Гандинагарда (Ҳиндистон) ўтказилган бўлиб, унда 131 иштирокчи давлатдан 1000 дан ортиқ делегатлар иштирок этган. Қайд этиш жоизки, бундай тадбир илгари МДҲ давлатларида ўтказилмаган ва унинг ўтказилиши тарихий аҳамиятга эга бўлиб, Марказий Осиё ва МДҲ давлатлари орасида биринчи бўлиб ўтказиладиган тадбирга айланади.

Таъкидлаш жоизки, жорий йилнинг август ойида Ўзбекистон ҳукумати ва CMS котибияти томонидан Марказий Осиё ёдгорликларининг машҳур кошинларини эслатувчи нақш билан безатилган қанотли қор қоплони тасвирланган тадбирнинг расмий шиори ва логотипи тасдиқланди.

Маълумот учун, қор қоплони Ўзбекистондаги асосий биологик хилма-хиллик турларидан бири бўлиб, унинг тарқалиш йўналиши 12 та давлатни қамраб олади. Қудратли катта мушук ҳам Самарқанднинг афсонавий рамзи бўлиб, унинг тасвири тарихий «Шердор» мадрасасининг муҳташам пештоқидан то Ўзбекистон миллий банкноталаригача бутун мамлакат бўйлаб кенг тарқалган.

Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг конференцияси “Табиат чегара билмайди” мавзусида ўтказилади, бу тадбир логотипи билан бир қаторда кўчиб юрувчи турларнинг саёҳатлари сиёсий чегараларга зид эканлигини ва уларнинг омон қолиши, биологик хилма-хилликни сақлаш халқаро ҳамкорлик ва трансчегаравий саъй-ҳаракатларга боғлиқлигини эслатиб туради.

Логотип ва шиор ҳукуматлар, олимлар ва манфаатдор томонлар кўчиб юрувчи турлар ва уларнинг яшаш жойларини сақлаш стратегияси бўйича келишиб олиш учун йиғиладиган муҳим халқаро учрашув - CMS COP14 учун замин яратади.

Конференция 2022 йилда Кунминг-Монреал Глобал Биохилма-хиллик асоси (ГБФ) қабул қилинганидан бери биохилма-хиллик бўйича биринчи глобал йиғилиш бўлади. Конференция табиатни муҳофаза қилиш бўйича кенг кўламли муҳим устуворликлар ва янги ташаббусларни, шу жумладан ГБФни амалга оширишни қўллаб-қувватлайдиган кўплаб ташаббусларни кўриб чиқади.

Уч йилда бир марта ўтказиладиган халқаро йиғилишда яшаш жойларини сақлаш ва тиклаш, шунингдек, ҳаддан ташқари эксплуатация, яшаш жойларининг йўқолиши ва парчаланиши, ифлосланиш ва иқлим ўзгариши каби турларга таҳдидлар муҳокама қилинади. Шунингдек, янги йирик ҳисоботлар ва йўл-йўриқларни, жумладан, дунёдаги биринчи кўчиб юрувчи турларнинг ҳолати тўғрисидаги ҳисоботни, ёруғликнинг ифлосланиши бўйича янги глобал тавсияларни ва кўчиб юрувчи турларга таъсирни камайтириш учун чизиқли инфратузилма бўйича илғор тажрибаларни тақдим этиш учун муҳим имконият яратади.

Тадбирда БМТ Атроф-муҳит дастури ижрочи директори И. Андерсен, Халқаро табиатни муҳофаза қилиш иттифоқи бош директори Г. Агилар, Глобал экологик фонд раиси ва бош директори С. Родригес, конвенцияда иштирок этувчи мамлакатлар атроф-муҳитни муҳофаза қилиш вазирлари, халқаро экологик битимлар котибиятлари ва етакчи илмий доиралар раҳбарлари иштирок этади.