Сўнгги ойларда Беларусь аҳолиси картошка нархи қимматлаб кетганидан шикоят қилмоқда. «Иккинчи нон» деб аталган ушбу сабзавотнинг тақчиллиги президентлар Владимир Путин ва Александр Лукашенконинг ўзаро айтишувига ҳам сабаб бўлди.

Беларусда картошка баҳоси 0,3-0,4 евродан 1,4 еврога қадар кўтарилди. Бу йилига миллионлаб тонна картошка етиштириб келган мамлакат учун сезиларли қимматлашувдир. 

Бу ҳол ижтимоий тармоқларда кескин муҳокамаларга сабаб бўлган.

Май ойи бошида Беларусь раҳбари Александр Лукашенко картошка етишмовчилигини тан олган ҳолда бунда маҳаллий фермерларни айблаган. Лукашенко, шунингдек, Россияга экспорт ҳажми ошиб кетганидан ёзғирган.

Беларусь Россияга картошка етказиб берувчи асосий давлатлардан биридир. Маълумотларга қараганда, 2024 йилда Минск Москвага 170 минг тоннадан зиёд «иккинчи нон» сотган.

Картошка нархи ошиши пареллел равишда Россияда ҳам кузатилган. 26 май куни ишбилармонлар билан учрашувда бу масалага президент Владимир Путин эътибор қаратиб, картошкани қўшни Беларусдан кўпроқ сотиб олишни таклиф қилган. Президент маъмурияти раҳбари ўринбосари Максим Орешкин Путинга Беларусда ҳам картошка захирасининг таги кўриниб қолганини айтганида, сиёсатчи ҳайратга тушганини яширмаган.

Бу ҳодиса ортидан расмий Минскнинг картошка борасида сиёсий риторикаси ўзгарган. Лукашенко бир неча кун олдин Брест вилоятига ташриф буюриб, ҳам Беларусь, ҳам Россияда тақчилликни бартараф этиш учун картошка етиштиришни оширишни талаб қилган. У мамлакат аҳолисига мурожаат қилиб, томорқаларга ҳам картошка экишни маслаҳат берган.

Картошка қимматлашуви геосиёсий масалага айлангани ростга ўхшайди. Беларусь раҳбари тақчилликни камайтириш учун ҳатто «душман» Европа Иттифоқидан сабзавот ва мева экспорти тақиқини ҳам бекор қилган.

Беларусь дунёда картошка етиштирувчи асосий давлатлардан бири ҳисобланади. Мамлакат ҳар йили 5-7 млн тонна картошка етиштириб келган.

Беларусдаги картошка етиштириш муаммоларини ўрганувчи институт экспертлари фикрича, бу йил қишлоқ хўжалиги харажатлари (ёнилғи, ўғит, техника, маош) ошиб кетгани сабаб ҳосил камайган. Қолаверса, совуқ об-ҳаво вазиятни оғирлаштирган. Маҳсулотни сақлаш учун омборларнинг етарли эмаслиги ва давлат томонидан нарх белгиланиши ҳам картошкачиликни зиён келтирувчи йўналишга айлантирган.  

Нарх ошиши фонида Беларусь чегарасида картошкани хорижга, жумладан, Россияга олиб чиқиш устидан назорат ўрнатилгани айтилмоқда.