Uy mushuklari 2000 dan ortiq turdagi hayvonlarni iste’mol qilishda ayblanmoqda
Zoologlarning aniqlashicha, butun dunyo bo‘ylab erkin, adashgan, daydi va yovvoyilashib ketgan uy mushuklari 2084 turdagi hayvonlarni iste’mol qiladi. Ularning yarmiga yaqini qushlardir. Mushuklar ovlaydigan ushbu o‘ljalarning 16,65 foizi yo‘qolib ketish xavfi ostida yoki xavf ostida deb hisoblanadigan turlardir. Nature Communications jurnalidagi maqolada ta’kidlanganidek, tadqiqot natijalari erkin yuradigan, adashgan va yovvoyilashgan uy mushuklari butun dunyo ekotizimlari uchun asosiy xavf ekanligini isbotladi. Misol uchun, ular turli xil yovvoyi hayvonlarni, birinchi navbatda, kichik umurtqalilarni faol ovlaydilar, bu ko‘pincha ularning populyasiyasining jiddiy pasayishiga olib keladi. Birgina Xitoyning o‘zida olimlarning hisob-kitoblariga ko‘ra, mushuklar har yili 5,5 milliard qush va 9,8 milliard sut emizuvchilarni o‘ldiradi.
Garchi ko‘plab mintaqalarda uy mushuklarining asosiy o‘ljasi sichqonlar va chumchuqlar kabi ko‘plab va keng tarqalgan jonzotlarni o‘z ichiga olsa ham, ularning ovqatlanishi aslida ancha xilma-xildir. Masalan, Avstraliyada bu yirtqichlar 833 turdagi hayvonlarni ovlaydi. Ular orasida 350 dan ortiq qush turlari mavjud bo‘lib, aksariyati dunyoning boshqa hech bir joyida uchramaydi.
Obern universitetining zoologlar jamoasi butun dunyo bo‘ylab erkin, qarovsiz va yovvoyilashgan mushuklar ratsioniga kiritilgan turlarning umumiy sonini taxmin qilishga qaror qildi. Buning uchun tadqiqotchilar ushbu yirtqichlarning ovqatlanishiga oid 533 ta ilmiy maqolani tahlil qilishdi. Ularning aksariyati Avstraliya va Shimoliy Amerikada amalga oshirilgan. Natijalar shuni ko‘rsatdiki, uy mushuklari kamida 2084 turdagi hayvonlarni iste’mol qiladilar. Qit’alarda mushuklar 1253 tur vakillarini, orollarda esa 797 turni iste’mol qiladilar.
Qushlar mushuklar ratsionidagi turlarning deyarli yarmini tashkil qiladi. Ulardan keyin sudralib yuruvchilar, sutemizuvchilar, hasharotlar va amfibiyalar ham mushuklar changalidan omon qolmagan.
Alohida turlar orasida mushuklar uchun eng keng tarqalgan o‘lja turlari uy sichqonlari (tadqiqotlarning 29,64 foizida qayd etilgan), Yevropa quyonlari qora kalamushlar, uy chumchuqlari va kulrang kalamushlar.
Zoologlarni mushuklarning, ayniqsa kamida 347 xavf ostida yoki xavf ostida bo‘lgan hayvonlar turlarini – qushlarni iste’mol qilishlari tashvishga solmoqda. Tadqiqotchilar, shuningdek, uy mushuklari yovvoyi tabiatda yo‘q bo‘lib ketgan yoki yo‘q bo‘lib ketish xavfi ostida bo‘lgan kamida 11 turni o‘lja qilganliklari haqida dalillarni topdilar.
Izoh qoldirish uchun saytda ro'yxatdan o'ting
Kirish
Ijtimoiy tarmoqlar orqali kiring
FacebookTwitter