Агар сиз тафаккурнинг хотиржамлигидан лаззатланмоқчи бўлсангиз, «етарли» дегани нима эканлигини англаб етишингиз лозим. Бахтингиз учун нималар кераклигини кўп миқдорда эмас, етарли даражада олишнинг зарур тамойилларини билиб олинг.

Моддий бойликларга эга бўлиш, бу бир иш, аммо ҳаётдаги барча маънавий бойликларни, бахт ато этадиган нарсаларни қамраб олиш бутунлай бошқа юмушдир. Ёдингизда бўлсин, сиз ақлнинг доимий хотиржамлигини сақлаб қолишни ўрганмас экансиз, бу сўзнинг олий даражадаги маъно-мазмунида ўзингизни бадавлат деб ҳисоблашингиз мумкин эмас.

Пуллар ўз-ўзидан ақлга хотиржамлик бера олмайди, аммо баъзида у хотиржамлик беришига амин бўламиз, бу безовталик, қўрқув олиб келадики, ақлий хотиржамликни эришиб бўлмайдиган ҳолатга айлантиради. Пуллар ёки илоҳий неъмат, ёки лаънати нарса бўлиши мумкин. Бу пулларнинг миқдори билан эмас, балки сиз уларни қандай бошқараётганингизга боғлиқ.

Агар сиз пулдан бошқа кишиларнинг ҳаётини яхшилаш мақсадида фойдаланмоқчи бўлсангиз, у буюк неъматга, эзгуликка айланади. Аммо фақат худбинлик йўлида фойдаланишни кўзласангиз, пуллар лаънатланган, қарғиш теккан нарсага айланади. Сиз унинг қулига айлансангиз, ўзингизга зарур миқдордан ортиқ пулга эга бўлиш учун жон-жаҳдингиз билан кураша бошлайсиз.

Саноат компаниялари ҳамда ишчи ўринлари яратишда фойдаланиладиган ва одамларнинг эҳтиёжларига зарур бўлган маҳсулотларни ишлаб чиқариш учун ишлатиладиган пуллар унга эгалик қилган кишиларга ҳамиша шод-хуррамлик ато этган. Сабаби, бу иш бахт-саодатни қўлга киритиш, гуллаб-яшнаш ва саломатлик учун энг муҳим омилдир. Ўз ишини яхши адо этиш учун унга сал-пал «ўйин» киритиш, меҳр-муҳаббат билан ёндашиш ва бу юмушга хизмат кўрсатишдек қараш керак. Сиз ана шу уч омил ўртасидаги мувозанатни тўла-тўкис қўллаб-қувватлаш пайида бўлишингиз лозим, токи уларнинг ҳар биридан ҳар куни озгинадан олиш мумкин бўлсин.

Бу иш худди хизмат кўрсатишдек кўрилса, ўз истеъдодингизни намоён этгандек, ҳар кунингизни қониқиш ҳиссини ифодалагандек, бошқалар учун фойдали юмуш қилаётгандек англасангиз, Худонинг марҳамати ҳисобланади. Истакдан ташқари, хоҳламай қилинган иш саломатликни ишдан чиқариши ва феъл-атворни нохуш аҳволга дучор қилиши мумкин.

Шон-шараф иштиёқи, пул, булар ─ улуғ иш, аммо унга ҳаддан зиёд бино қўйиш ҳалокат ва ўлимга олиб келади. Худбинликдан маҳрумлик самимиятга асосланиш, бошқаларга фойдали бўлиш ─ бу инсон хоҳлайдиган фазилат бўлиб, хоҳишдан ташқаридаги вазиятларни ўзига тортади; шу билан бирга бирорта мангу ҳаётий бойликларни йўқотишга олиб келмайди.

Маҳатма Ганди худбинликдан холи бўлган хоҳиш-иродани амалга оширишнинг буюк намуналарини кўрсатишга хизмат қилган эди. У шахсий хоҳиш-иродасини ўз халқини озод этишдек буюк мақсад йўлига сарфлади. Ганди ўзининг истак-хоҳишини эл-юртини озод этишдек буюк мақсадга бўйсундирди. Бундай нафсоният асосида буюк ва енгилмас куч мавжуд бўлади. Аммо ёдингизда тутинг, нафсониятда ҳам худди бошқа нарсадаги каби маълум чегарани билиш керак. Ҳаддан зиёд майда-чуйда ва одми хоҳишлар сизни қашшоқлик ҳамда муҳтожлик сари етаклайди. Ҳаддан зиёд истак, ўз шахсини ниҳоят даражада улуғлашга интилиш асосидаги хоҳиш эса ҳеч қачон ақлнинг хотиржамлигига эмас, балки худбинлик ҳамда зиқналикка олиб боради.

Биз фақат бойликларимиз, ҳаётимиз ва ҳар куни фойдаланадиган ҳамда ҳаммадан кўра ҳузур топадиган нарсаларимизнинг сақловчиларимиз, холос. Ва қувончимизни баҳам кўриб, буларнинг барчасидан ва бошқаларидан ҳам ҳузурланиб, тўла-тўкис қониқишимиз мумкин.

Биз аксар ҳолларда олтин қоида деб ҳисобланган буюк ҳаётий тамойилни унутиб қўямиз, аммо айримлар борки, бунга қатъий амал қилиб яшайдилар. Узоқни кўзлаган киши унинг аҳамиятини тўла-тўкис англаса, ўз бизнеси ёки мутахассислигини жамиятга татбиқ этса, жамият уни ҳамиша муносиб баҳолайди.

«Бизнинг конвейердан чиққан ҳар бир автомобилимизда менинг ҳам бир ушоқ ҳиссам бор, ─ деган эди Генри Форд. ─ Ва камина ҳар бир сотиладиган автомобилдан фойда олиш маъносида эмас, балки унинг харидорга олиб келадиган самараси ҳақида ўйлайман».

Форд мазкур тамойилга мувофиқ яшади ва шу ёндашув уни дунёнинг энг гуллаб-яшнаган саноатчиларидан бирига айлантирди. Она замин бундайларни илгари мутлақо кўрмаган эди. Форд ҳаётининг дастлабки палласидаёқ нафсоният, худбинликдан холи иззат нима эканлигини жуда яхши ўзлаштирган ва бу унга, тафаккурига хотиржамлик бахш этган эди.

Ҳаётий жараёнлар ва унинг муаммоларига дуч келиш инсон учун оғир туганмас синов бўлиши ёки унга улкан лаззат бағишлаши мумкин. Бу ҳаётий вазиятга қай даражада муносабатда бўлишингизга боғлиқ эмас. Сиз фақат ҳаётингизни онгли равишда режалаштириб, ташкил этиб, ақлнинг хотиржамлигига эга бўлишингиз мумкин.

Қачонки ўзингизни юқорида айтилгандек тутиш даражасига эришсангиз, шу тарзда ҳеч нарсадан қўрқмасангиз, ҳеч кимдан нафратланмасангиз, ҳеч кимга ҳасад қилмасангиз, ишлаганингиздан ташқари бошқа нарсани истамасангиз, бундай ҳаётий тажрибани ўз фаровонлигингиз йўлида истифода этсангиз, буюк ҳақиқат кўз олдингизда намоён бўлади. Ана шунда сиз қўлга киритган тафаккур хотиржамлиги барча меъёрларга риоя қилиб яшаганингиз оқибати эканлигини кўрасиз.

Нафсингизни тийинг, яхшилар!

(Наполеон Хилл китобидан)