Yaqinda o‘zbekistonlik Dilmurod Yangiboyev nufuzli Tesla kompaniyasining Berlindagi ofisida muhandis dasturchi sifatida ish boshlagani haqida xabar bergan edik.

U bilan «Xorijdagi vatandoshlar» loyihamiz doirasida intervyu tashkil qilindi.

Suhbat davomida qahramonimiz dasturlash sohasini nega tanlagani, Tesla’ga ishga kirish jarayoni, muvaffaqiyatga erishmoqchi bo‘lgan yoshlarga tavsiyalari to‘g‘risida gapirib berdi.

Ingliz tili, matematika va futbol...

Jizzax viloyati G‘allaorol shahrida joylashgan 44-maktabda o‘qiganman. Bolaligim juda ham ajoyib o‘tgan. Negaki maktabdosh do‘stlarim va sinfdoshlarim bilimga talabchan va futbol o‘ynashni yoqtirishgan, shular safida men ham.

Ota-onam meni bilimli inson bo‘lsin deb kunlik vaqtimni repetitor yoki shunga o‘xshash qiziqarli mashg‘ulotlar bilan to‘ldirishga harakat qilishgan, ingliz tili va matematika fani bo‘yicha qo‘shimcha darslardan so‘ng, futbol o‘ynagani chiqib ketar edim.

IT sohasini nega tanlaganimga to‘xtaladigan bo‘lsam, bolaligimdan matematikaga, undagi mantiqiy fikrlashga undovchi misol va masalalarni yechishni yoqtirardim. Bundan tashqari, kompyuter o‘yinlari va dasturlarga ham juda qiziqar edim. Umuman, ota-onam o‘zim yoqtirgan kareramni tanlashimga barcha sharoitlarni yaratishgan va kompyuter ham olib berishgan edi.

Keyinroq, kompyuterim bilan ko‘p vaqtimni o‘tkazadigan bo‘ldim va qiziqishim orqali dasturlashni tanladim. Bu yo‘lda menga yaxshi bilim va ko‘nikmalarni olishimga yordam bera oladigan yaxshi ta’lim muassasasi deb Toshkentdagi INHA universitetini bildim. Nafaqat o‘zim tahsil olgan oliygoh, balki universitetda o‘qishning, yaxshi taraflaridan biri bu – siz qiziqish va orzulari bir xil bo‘lgan talabalar bilan tanishasiz.

O‘zbekistondaligimda yaratgan qiziqarli dasturiy loyhalarim asosan davlat tashkilotlariga bo‘lgan va ular tizimni avtomatlashtirish va fuqarolarga kerakli bo‘lgan hujjatlarni tez va oson qo‘lga kiritishga qaratilgan edi. Qolaversa, onlayn do‘konlar qurish va yetkazib berishni tizimlashtirish loyihalarida ham ishtirok etganman.

Bir muddat Momox’da ishladim

O‘smirligimdan Germaniyaning hayot tarzi va tabiati juda yoqadi. Germaniyaga kelishimning tarixi ham qiziq. 2022-yil boshida, Momox kompaniyasining HR-menejeri ishga taklif bo‘yicha Linkedin sahifamga yozgan. Shu tariqa Olmoniyaga keldim. Bir muddat Momox’ning muhandis dasturchisi sifatida ishladim.

Bu yerda dasturchi muhandislarga talab yuqori, shu boisdan mamlakat viza tizimi yuqori malaka egalari uchun osonlashtirilgan. Talab yuqoriligi sabab salohiyatli dasturchilar o‘z sohalarida yetarlicha ish taklifini olishlari mumkin.

Qiyinchiliklar, boshlanishida asosan uy topish bilan bog‘liq bo‘ladi. Yaxshi uyga joylashishingiz uchun biroz ko‘proq harakat qilishingizga to‘g‘ri keladi.

Professional va ishonchli ko‘rinishga ahamiyat qaratish kerak

Yaqinda Tesla’da o‘z ish faoliyatimni boshladim. Ochig‘i, ushbu yangilik ijtimoiy tarmoqlarda tarqalganidan keyin yurtdoshlarimizdan ko‘plab tabrik va tilaklar kelmoqda. Vatandoshlarimizning kichik bo‘lsa-da, muvaffaqiyatimga e’tibor qaratishlari albatta meni ruhlantiradi. Fursatdan foydalanib, ezgu tilaklar yo‘llayotgan barcha hamyurtlarimizga minnatdorchilik bildiraman.

Endi, asosiy savolga qaytadigan bo‘lsam, Tesla xodimlari o‘z sohalarida yuqori malaka va bilimga ega. Bizning vazifamiz umumiy maqsadlarga erishish uchun birgalikda harakat qilish. Kompaniyamiz tez rivojlanayotgan va innovatsion startap sifatida obro‘ qozongan. Men qo‘shilgan jamoa ishlab chiqarish liniyalariga mas’ul bo‘lgani uchun bizda ish juda ham ko‘p. Har haftada har bir Giga zavodi barcha xodimlar oldiga yangi maqsad qo‘yadi. Misol uchun, Giga Berlin haftasiga 3000 dona avtomobil ishlab chiqarishni maqsad qilib qo‘ygan bo‘lsa, kelasi haftadan esa 3500 dona avtomobil ishlab chiqarishni boshlaydi.

Kompaniya barqarorlik va o‘zini rivojlantirish, ekologik ma’suliyatga katta e’tibor beradi. Shuningdek, xodimlar ushbu qadriyatlarni baham ko‘rgan holda kompaniyaning atrof-muhitga ta’sirini kamaytirishga qaratilgan sa’y-harakatlariga hissa qo‘shadi.

Endi ko‘pchilikni qiziqtirayotgan Tesla’ga ishga kirish jarayoni haqida to‘xtalmoqchiman. Ishga qabul intervyu shaklida, xususan telefon suhbatlari va shaxsan suhbatlar kombinatsiyasini o‘z ichiga oladi.

Phone interview. Telefon orqali suhbat chog‘ida sizga tajribangiz va ko‘nikmalaringiz haqida savollar beriladi. Shuningdek, ishlagan muayyan loyihangiz yoki siz hal qilgan muammoni tasvirlab berishingizni so‘rashi mumkin. Rezyumeingizni ko‘rib chiqish va oldingi tajribangizdan tegishli ko‘nikma va qobiliyatlaringizni ko‘rsatadigan misollar haqida o‘ylash orqali ushbu savollarga tayyorgarlik ko‘rish muhim.

Online Codility. Onlayn baholash tizimi bu – 3 ta algoritmik va ma’lumotlar tuzilmasi haqida savollar, 1 ta ma’lumotlar bazasi haqida savol.

Technical Interview. Agar siz onlayn baholashdan muvaffaqiyat qozonsangiz, sizni Tesla zavodida shaxsan suhbatga taklif qilishadi. Shaxsan suhbatda ob’yekt bo‘ylab ekskursiya, shuningdek, xodimlar bilan bir yoki bir nechta intervyu o‘tkaziladi. Ushbu intervyular siz ishlayotgan jamoa a’zolari, shuningdek, menejerlar yoki boshqa yetakchi jamoa vakillari bilan bo‘lishi mumkin. Menda bular afsuski onlayn bo‘lgan. 3 ta algoritmik va ma’lumotlar tuzilmasi haqida savollar.

Hiring Manager Interview. Shaxsiy suhbatda sizga texnik ko‘nikmalaringiz va tajribangiz, shu bilan birga, jamoada ishlash va muammolarni hal qilish qobiliyatingiz haqida savollar beriladi. Tegishli tajribangiz haqida gapirishga, o‘z mahoratingiz va yutuqlaringizning aniq misollarini keltirishga tayyor bo‘lish lozim.

Umuman olganda, Tesla’dagi intervyu jarayoni sizning kompaniya madaniyati va qadriyatlariga, texnik ko‘nikma va tajribangizga muvofiqligingizni baholash uchun mo‘ljallangan. Suhbat jarayonida muvaffaqiyatga erishish uchun tayyor, professional va ishonchli ko‘rinishga ahamiyat qaratish kerak.

Yangi texnologiyalar va sanoatning rivojlanishi kuzatiladi

Fikrimcha, Germaniya va O‘zbekistonda IT-mutaxassislari va tashkilotlari duch kelishi mumkin bo‘lgan ba’zi umumiy muammolar va qiyinchiliklarga quyidagilar kiradi:

- Texnologik yutuqlardan va eng so‘nggi vositalar va usullardan xabardor bo‘lish: IT sohasi doimo rivojlanib bormoqda va mutaxassislar va tashkilotlar raqobatbardosh bo‘lish uchun yangi texnologiyalarni moslashtira olishlari va o‘rganishlari kerak.

- Ma’lumotlarni boshqarish va himoyalash: Raqamli texnologiyalarga bo‘lgan ishonch ortib borayotgani va ishlab chiqarilayotgan va saqlanadigan ma’lumotlar miqdori ortib borayotganligi sababli, ushbu ma’lumotlar mas’uliyatli va samarali tarzda boshqarilishini va xavfsizligini ta’minlash zarurati tug‘iladi.

- IT tizimlari, infratuzilmasining sifati va ishonchliligini ta’minlash: IT-mutaxassislari va tashkilotlari o‘z tizimlari va infratuzilmasi ishonchli hamda foydalanuvchilarning ehtiyojlarini qondira olishini ta’minlashi kerak.

Germaniya va O‘zbekistonda IT sohasida mavjud bo‘lishi mumkin bo‘lgan ba’zi kuchli tomonlar va imkoniyatlar esa quyidagilardan iborat:

- IT-mutaxassislariga kuchli talab: Germaniyada ham, O‘zbekistonda ham malakali IT-mutaxassislariga talab odatda yuqori va ikkala mamlakatda ham IT-mutaxassislari uchun bir qator imkoniyatlar mavjud bo‘lishi mumkin.

- Yangi texnologiyalar va sanoatni rivojlantirish: Germaniya ham, O‘zbekistonda ham yaqin yillarda yangi texnologiyalar va sanoatning rivojlanishi kuzatiladi, bu esa IT-mutaxassislarini mazkur ishlanmalarga jalb qilish imkonini beradi.

- Hamkorlik va fikr almashish imkoniyatlari: Germaniya va O‘zbekiston IT sohasi mutaxassislari va tashkilotlarining keng doirasiga ega bo‘lib, ular hamkorlik va fikr almashish uchun imkoniyatlar yaratadi.

Muvaffaqiyat qozonmoqchi bo‘lgan yoshlarga ko‘rgan, o‘qigan va boshdan kechirganlarimdan kelib chiqib quyidagilarni ayta olaman:

- Kuchliligingiz va qiziqishlaringizni aniqlang: Kuchli tomonlaringiz va qiziqishlaringizni aniq tushunish juda muhim, chunki bu sizning ehtiroslaringiz va imkoniyatlaringizga mos keladigan karera yo‘lini tanlashga yordam beradi.

- Aniq maqsadlar qo‘ying: Aniq, aniq maqsadlarga ega bo‘lish, o‘z martabangizni rivojlantirish yo‘lida ishlayotganingizda diqqatni jamlash va motivatsiyani saqlashga yordam beradi. Qisqa muddatli va uzoq muddatli maqsadlarni belgilashni ko‘rib chiqing va ularga qanday erishishingiz haqida reja tuzing.

- Kuchli tarmoq yarating: Kuchli aloqalar tarmog‘ini yaratish sizning martabangizda o‘sishda bebaho manba bo‘lishi mumkin. O‘z sohangizdagi professionallar bilan bog‘lanish, professional tashkilotlarga qo‘shilish va aloqalarni o‘rnatish va aloqalarni o‘rnatish uchun tarmoq tadbirlarida ishtirok etishni o‘ylab ko‘ring.

- Doimiy o‘rganishda davom eting: Ish sohasi doimiy ravishda rivojlanib bormoqda va shu sababli faoliyatingiz davomida o‘rganishni davom ettirish zarur.

- Tashabbuskor bo‘ling va uni ko‘rsating: Tashabbusni o‘z qo‘lingizga olishdan qo‘rqmang va karerangizni rivojlantirishga yordam beradigan yangi imkoniyatlarga intiling. Bu yangi loyihalarni izlash yoki ishda qo‘shimcha mas’uliyatni o‘z zimmasiga olish yoki oddiy ishingizdan tashqari sohangiz bilan shug‘ullanish yo‘llarini izlashni o‘z ichiga olishi mumkin.

- Murabbiylar va maslahatchilarni qidiring: Yo‘l-yo‘riq va yordam bera oladigan murabbiy va maslahatchiga ega bo‘lish sizning martabangizni qurishda qimmatli manba bo‘ladi. O‘z sohangizda tajribaga ega bo‘lgan shaxslarni qidirishni o‘ylab ko‘ring. Martaba yo‘lida harakat qilishda ulardan yo‘l-yo‘riq va yordam so‘rang.

Umid qilamanki, bu takliflar foydali bo‘ladi. Muvaffaqiyatga erishish albatta vaqt va kuch talab etadi, ammo fidoyilik va qat’iyat bilan maqsadlaringizga erishishingiz aniq.

Kareram boshlanishidaman

Savolingizdan kelib chiqib aytishim mumkinki, dasturchilar ham kitob o‘qishadi. Jumladan, o‘zim ham kompyuterdan toliqqan va bo‘sh vaqtlarim turli mavzudagi kitoblar o‘qishga harakat qilaman. Oxirgi o‘qiganlarimga Stiven Kovining «Yuqori samarali odamlarning 7 odati», Kerol Dvekning «Tafakkur: Muvaffaqiyatning yangi psixologiyasi», Jeyms Klirning «Atom odatlari» kitoblari bo‘ldi.

Kelajakdagi rejalarimga kelsak, hozir kareramning boshlanishidaman, deb o‘ylayman. Hali tajribamni oshirishim, egalashim kerak bo‘lgan marralar ham oldinda. Lekin, kelgusida O‘zbekistonga qaytib katta IT-kompaniya ochishni niyat qilganman.

Nurillo To‘xtasinov
suhbatlashdi.